سالگرد انفجار اتمی هیروشیما

سالگرد انفجار اتمی هیروشیما

 

ششم آگوست هفتادمین سالگرد انفجار بمب اتم در هیروشیماست. یعنی فردا. نهم آگوست هم بمب دوم در ناگاساکی منفجر شد. یعنی سه روز بعدش . دیروز رادیو میشیگان را گوش می کردم گزارشی می داد از سفر خبرنگارش به شهر هیروشیما. در نزدیکی محل انفجار بمب و در مجاورت همین ساختمان تصویر ، صحبت می کرد با پیرمردی ژاپنی که زنده مانده بود از انفجار. پیرمرد می گفت :

“Some people blame the United States for dropping the bomb,” he tells the guide. “But I think if the Americans hadn’t dropped the bomb it might have been even crueller. The Japanese government was calling on everyone to fight — even women and children — if the Americans invaded. To fight with home-made bamboo swords! Can you imagine?

“Maybe dropping the bomb was immoral, but we did surrender after that.” 

یعنی که "نباید ایالات متحده را سرزنش کرد ... ادامه مطلب

ادامه مطلب

استعفای مدیرعامل توشیبا

استعفای مدیرعامل توشیبا 

در اخبار ذکر شد که : 

مدیر عامل توشیبا به خاطر مبالغه در مورد سود شرکت استعفا کرد

(لینک+). هیسائو تاناکا و معاونش نورویی ساساکی سه‌شنبه در پی انتشار گزارش مبنی بر دست داشتن مدیران ارشد در دستکاری صورتحساب‌های مالی شرکت که گویا سال‌ها در جریان بوده است، از سمت خود کناره‌گیری کردند.

آنچه که در خصوص این خبر بیشتر مطرح شد ، بحث احساس مسئولیت مدیر یا مدیرانی در خصوص رفتار غیرصادقانه خود بوده است. این موضوع در رسانه ها بسیار پررنگ انعکاس یافت.

اما فارغ از خودِ این بحثِ استعفا ، سوالی که مطرح هست  - و در رسانه ها بدان پرداخته نشد- اینکه آیا واقعا شرکت های ژاپنی "مثل توشیبا" که این چند ساله تا حدودی به حاشیه رفته اند ، و در دنیای صنعت و تکنولوژی از صاحب نامی ، به گمنامی ، یا کم نامی کشیده شده اند ، هنوز این چنین سودهای حیرت آوری دارند ؟ ارقام بسیار درشت و قابل توجه است. و سوال دوم اینکه آیا این دست شرکت ها می توانند برگردند به دوران اوجی که در آن قرار داشته اند ؟ 

در خبر مذکور ، عدد ذکر شده در خصوص گردش مالی سال گذشته ی توشیبا ، معادل بودجه یکسال چند وزارتخانه در کشور بزرگی مثل ایران است . 
دویست هزار کارمند ، چهارصد و بیست شرکت وابسته در خارج از ژاپن ، شصت و سه میلیار دلار فروش خالص ...اینها ارقامی حیرت آور و نجومی هست برای تجارت و تولید ثروت در "یک شرکت". شرکتی که الان دیگر چندان مطرح نیست . 
به رغم بحران مالی و رکود تجارت خارجی در ژاپن ، اما ظاهرا زیرساخت های قوی ، هنوز باعث سودآوری در عرصه ی کسب و کار برای صنایع این کشور است.

اطلاعات ما از بنگاه های بزرگ اقتصادی-صنعتی ژاپن بسیار ناچیز و در سطح است و چه خوب بود که امکان کارهای تحقیقاتی در این حوزه مهم فراهم می گشت.

 

---

*گزارش دیگری در خصوص خبر و تحلیل از وضعیت شرکت توشیبا : لینک+

 

چند کلامی برای احساس معلمی

معلّمی

*****************

همیشه درس دادن و تدریس برایم شیرین بوده و لباس معلمی را برازنده ترین جامه می شناختم به بر آنها که در درون جانشان شوقی است برای گفتن و ارتباط جستن با روح های پرطراوت دوران کودکی و نوجوانی و جوانی . معلمی برای آنها که عالم را بازار و تجارتخانه نمی بینند .... ادامه مطلب

ادامه مطلب

زندگی در کنار آتش فشان

زندگی در کنار کوه آتش فشان

خانواده ما ، سالهاست که در کنار این کوه و در دامنه آن زندگی کرده اند .

از سالهای کودکی و خردسالی همیشه و همیشه وقتی به فراز قله این کوه نگاه می کردم می گفتم بالاخره روزی خواهد غرید و روزی عاقبت خشم این ساکتِ رازآلود را خواهم دید...

و بالاخره دیدم .

و بالاخره این کوه عصبانی شد و بالاخره غرید و پاره های سنگ گداخته و گدازه و غبار را از درون سینه اش به بیرون پرتاب کرد و اینها همه بر سر من و خانواده من نازل شده ....

من سالها همیشه با خود می پرسیدم :آیا فردا عصبانی خواهد شد ؟  ... ادامه مطلب 

 تصاویر منتشر شده در رسانه ها از وضعیت اخیر کوه شین موئه داکه و مناطق اطرافش

ادامه مطلب

امید به زندگی

امید به زندگی

چند روز پیش به اتفاق چندتن از دوستان، میهمان یکی از دوستان ایرانی بودیم که در دانشگاه اُوساکا مشغول به تحصیل هستند. جمعی گرم و صمیمی که یادآور افطارهای گرم خانواده ها در عصرهای رمضان ایران بود. افطارهایی که طعم شیرین گِردهم بودن دوستان و فامیل و خاطراتشان بارها در ذهن مرور می شود خصوصاً برای کسانی که به هر سبب و به هر تقدیر در هوایی دور از هوای کشور تنفس می کنند و روزگار می گذرانند. 

به تناسب مجالسِ ایرانی و گِردهم بودنهای ایرانی، صحبت و حرف و کلام از جاهای مختلفی گفته شد تا بحث رسید به غذاهای ژاپنی ها و تغذیه ژاپنی . یکی از دوستان حاضر در جمع که از ایرانیان مقیم ژاپن بود و حدود بیست سال است که در این کشور زندگی می کند و در ژاپن تشکیل خانواده داده، توضیحاتی در مورد دقت و وسواس مردم ژاپن در تغذیه شان داد و اینکه   ... ادامه مطلب  

 

        

ادامه مطلب

استاندارد زلزله آمریکا و ژاپن

مقایسه

در چند هفته گذشته مشغول مطالعه در خصوص تفاوتهای استاندارد زلزله آمریکا با ژاپن بودم . مقالاتی در این خصوص مرور شد ؛ مقالاتی که عمدتاً توسط اساتید دانشگاه های ژاپن و آمریکا  به صورت مشارکتی نوشته شده بود. ژاپن و آمریکا هر دو کشورهایی هستند که طی چند دهه گذشته (از ۱۹۲۰ حدوداً ) تحقیقات جدی در زمینه مهندسی زلزله و اصول طراحی ساختمانها به عمل آورده اند اما نکته جالب و شاید عجیب این است که پس از گذشت حدود هشت دهه ناگهان دو زلزله در دوسال پیاپی در هر دو کشور رخ می دهد : ۱۹۹۴ در کالیفرنیا آمریکا و ۱۹۹۵ در کوبه ژاپن . هر دو زلزله باعث می شود تا تردید های اساسی در خصوص بسیاری از مفروضات پایه ای مهندسی سازه ایجاد شود . هر دو زلزله باعث می شود تا محققین هر دو کشور بازنگری جدی در نحوه نگاه خود به موضوع "رفتار سازه ( Structural Behavior‌) " داشته باشند . لذا می توان گفت که از ۱۹۹۵ رنگ و روی تحقیقات در زمینه مهندسی سازه و زلزله ، شکل دیگری به خود می گیرد . در مجموع حاصل تمام تلاشهای محققین و پژوهشگران در «استاندارد زلزله» متجلی می شود . در واقع می توان گفت که استاندارد زلزله یک کشور ( در کشورهای لرزه خیز) آیینه تمام نما و محصول کارهایی است که پژوهشگران آن کشور انجام داده اند . 

با این اوصاف، فرصت مطالعه مقالات مرتبط با تفاوت های استاندارد لرزه ای در این دو کشور لرزه خیز و پیشرفته ، فرصتی ...  ...ادامه مطلب

ادامه مطلب

جام جهانی

مربی خاموش

دیشب برای ژاپنی ها شب خاصی بود . مردم این کشور با اشتیاق و علاقه منتظر بازی تیم ملی فوتبالشان در برابر پاراگویه بودند. پس از برد تیم فوتبال ژاپن در برابر تیم های دانمارک و کامرون ، مردم این کشور مشتاقانه منتظر بودند تا نتیجه بازی در برابر پاراگویه را ببینند.  اگر ژاپن در این بازی می برد برای اولین بار بود که در تاریخ جام جهانی تیمش از یک هشتم نهایی به یک چهارم نهایی راه می یافت . برای دستیابی به چنین توفیقی بازیکنان ژاپنی همچون بازیکنان تیم حریف، هرچه داشتند در توان گذاشتند تا که به این موفقیت دست یابند . اما تلاش هر دو تیم حکایتگر رویارویی دو تیم با توان و قدرتی تقریبا برابر بود . نیمه اول و دوم بازی بدون گل به پایان رسید و کار به وقت اضافه کشید .

 پیش از آغاز وقت اضافه بازیکنان تیم به رسم قدیمی و سنتی ژاپنی دور هم حلقه زدند و دست بر شانه های هم دقایقی تمرکز کردند . ۱۵دقیقه وقت اضافی اول هم ...    ادامه مطلب     

 

ادامه مطلب

بازدید از نارا

بازدید از نارا

روز جمعه گذشته برای بازدید به نارا رفته بودیم . پیش از انتخاب توکیو به عنوان پایتخت ، شهر "کیوتو" (京都) به مدت چندصد سال پایتخت ژاپن بوده و قبل از کیوتو ، شهر «نارا» (奈良) پایتخت باستانی این کشور بوده است . روز جمعه  ۲۸ مِی      ... ادامه مطلب  

ادامه مطلب

تعطیلات در ژاپن

تعطیلات در ژاپن

 هفته گذشته مقارن بود با تعطیلات Golden Week در ژاپن .^(۱) در ابتدای ماه می (May) یک تعطیلی سه روزه در کشور هست که چون به شنبه و یکشنبۀ آخر هفته متصل می شود آنرا گلدن ویک (هفتۀ طلایی ) می نامند. شاید بی مناسبت نیست این نامگذاری ، چرا که ابتدای ماه مِی به تقویم ایرانی مقارن است با اواسط اردیبهشت ماه که بهترین روزهای بهارست و اوج لطافت و اعتدال هوا . بنابراین سفر در چنین ایامی باید هم یک "فرصت طلایی" باشد .  

تعداد روزهای تعطیل را در تقویم ژاپن حساب می کردم . بجز روزهای تعطیل آخرهفته (شنبه و یکشنبه)، پانزده مناسبت جهت تعطیلی در تقویم ژاپنی هست و لذا ۱۵ روز تعطیل  ... ادامه مطلب

 

ادامه مطلب

پل آکاشی - قسمت دوم

  پُل آکاشی

 ( Akashi-Kaikyō Bridge:  明石海峡大橋 )

  قسمت دوم

پل آکاشی بزرگ ترین پل معلق دنیاست که در بخش مرکزی ژاپن ، جزیره چهارم این کشور (جزیرۀ شی کُکو) را به جزیره اصلی (هُن شو) متصل کرده است .  یک نوبت بازدید از بخشهای داخلی عرشه پل آکاشی باعث شد تا نوشتار مورخ ۸۷/۱۲/۳ در خصوص این سازۀ  منحصر بفرد تهیه و تنظیم شود.(لینک مطلب) در هفتۀ گذشته بنا به محبت و اصرار یکی از دوستان ژاپنی فرصتی برای بازدید مبسوط تر و دقیق تر از این پل بزرگ فراهم شد . با توجه به اهمیت این سازه و جایگاه ویژۀ آن در میان پل های بزرگ دنیا ، جای آن هست تا چند کلامی در خصوص آن صحبت کنیم و در واقع این متن و نوشتار را تکمله ای بر بحث قبلی بدانیم :

۱- این مفهوم «اتصال» را در بیان ژاپنی ها به شکل جالبی می توان حس کرد . بدیهی است که نقش پل ها همیشه اتصال بوده و دو نقطه را به یکدیگر متصل می کرده اند ، اما شاید مفهوم ذهنی که از پل بیشتر در ذهن ماست، موضوع تردد و عبور و مرور باشد . اینکه پل دو نقطه را به هم متصل می کند تا عبور و مرور از آنجا ممکن گردد . اما برای مردمی که کشورشان از چند پاره تشکیل شده این مفهوم به هم دوختن پاره های زمین کشور ، مهم تر و پررنگ تر از موضوع تردد صِرف است . آکاشی برای مردم منطقه چیزی است بیشتر از یک پل . نمادی است پرابهت از اتصال "شی کُکو" به "هُن شو". در این باب ماکتهای متعدی در نمایشگاه مجاور پل    .... ادامه مطلب

 

 

 

ادامه مطلب

درباره کتاب«ساخت ژاپن، مدیریت و موفقیت» نوشته آکیوموریتا

یک کلاس درس فشرده

یادداشتی در مورد کتاب موریتا ، بنیانگذار شرکت «سونیSony»   

 «آکیو موریتا»  بنیانگذار شرکت عظیم سونیSony و کسی است که در موفقیت های جهانی این شرکت عظیم ، نقش اساسی داشته است . کتاب «ساخت ژاپن، مدیریت و موفقیت» نوشته آکیوموریتا ست که در کشور ما توسط  یوسف نراقی در ۹ فصل ترجمه و به بازار کتاب کشور عرضه شده است .^(۱)

خواندن این کتاب ارزشمند را به همه دوستان و عزیزان توصیه می کنم . مطمئنم که در خواندن نوشته های موریتا با موارد بسیار ارزنده ای از دیدگاههای مترقی این انسان ارزشمند روبرو خواهید شد . مواردی که شما را ملهم از دیدگاههای جدید به زندگی خواهد نمود.

اخیرا خلاصه این کتاب  توسط خانم زهرا اسلامی در سایت خبرآنلاین منتشر شد تا کسانی که فرصت مطالعه کل کتاب را ندارند از این خلاصه نگاری استفاده نمایند . در ذیل خلاصه تنظیمی توسط ایشان جهت خوانندگان محترم این وبلاگ ارائه می شود :

***************************************

ژاپن از کشورهائی است که کاروان توسعه را در عصر حاضر به دنبال خود می‌کشد. کشوری که اختراعات و اکتشافات علمی و تکنولوژیک آن در حال حاضر نه تنها در بازارهای جهانی با کشورهای توسعه یافته اروپائی و آمریکائی به رقابت برخاسته بلکه نقش نیروهای بازار بین‌الملل را نیز تعیین می‌کند. نیروهای محرکه در این کشور «محصولات علمی» هستند و ژاپن به جای صدور فرآورده‌های تکنولوژیک در فکر صدور «‌محصولات علمی»" است‌.

«‌توستوادکو»‌ بنیانگذار ژاپن نوین می‌گوید: «ما نه هیچ منبع طبیعی داریم و نه هیچ قدرت نظامی ما فقط یک منبع در اختیار داریم، ظرفیت ابداع مغزهایمان، این منبع پایان‌ناپذیر است‌، باید آن را بسط داد‌، تربیت کرد‌، تمرین داد و مجهز ساخت. این قدرت دفاعی خواه ناخواه در آینده‌ای نزدیک گرانبهاترین و خلاق‌ترین ثروت مشترک همه بشریت خواهد بود.» ^(۲)

ژاپن با سرمایه‌گذاری عظیم در آموزش و بازسازی نیروی انسانی خود، آن را تبدیل به یک ثروت عظیم و پربها کرده است. تکیه بر آموزش نیروهای خلاق و مبتکر جوان با ... ادامه مطلب

ادامه مطلب

یادداشتی بر کتاب «هوندا» نوشته رابرت ال. شوک

هوندا

 متن زیر خلاصه کتاب «هوندا » نوشته رابرت ال.شوک  (ترجمه ایرج پاد ، ناشر: شرکت سهامی انتشار) است که اخیراً در یکی از سایتهای خبری،فرهنگی تحت عنوان "راز کامیابی ژاپن جنگ زده" با نام اینجانب منتشر شد(لینک سایت خبر آنلاین) . اگر فرصت خواندن کل کتاب را ندارید قطعاً از خواندن این خلاصه لذت خواهید برد.  از اینکه چنین ترجمه های ارزشمندی در بازار کتاب کشور حضور دارد خوشحالم و عمیقا آرزومند دیدن زمانی هستم که در آمدن بهار و سال جدید بجای سررسید و تقویم به یکدیگر کتاب هدیه دهیم.

**********************************

کتاب هوندا کتابی سودمند نه تنها برای مدیران، بلکه برای تمامی علاقمندان به رشد و توسعه جهت آشنایی با کارآفرینی توانا و بزرگمرد تاریخ صنعت جهان است. در هر جامعه‌ای که تعداد این‌گونه آدم‌ها بیشتر باشد آن جامعه پیشروتر است. ژاپن با طی این مسیر توانست در مسیری گام نهد که امروز آن را در میان همه عالم سرآمد کرده است.

کتاب هوندا در چهار بخش به چهار عامل عمده و مؤثر در ایجاد توسعه یک واحد صنعتی موفق می‌پردازد. این چهار عامل یعنی منش و عملکرد بینانگذاران، تأکید بر ارزش مصرف کننده از دیدگاه تولید کننده، تأکید بر ارزش کارکنان از دیدگاه مدیریت و بالاخره فلسفه سازمانی واحد صنعتی با بهره‌گیری از اصول مدیریت ژاپنی تدوین گشته است.

باید قبول کرد ما در جهانی زندگی می‌کنیم که مقام کشورها را قدرت اقتصادی آنها تعیین می‌کند و یکی از مؤلفه‌های قدرت اقتصادی هر کشور را تعداد کارآفرینان آن کشور تشکیل می‌دهد.

امروزه مدیریت کارساز در «بهره‌وری بیشتر» همراه با «کیفیت بالاتر» فرآورده‌ها با «کاهش قیمت» تمام شده جلوه‌گر می‌شود.این دو دستاورد به افزایش تولید ناخالص داخلی و افزایش ثروت ملی یعنی نیروی بیشتر اقتصاد ملتها منتهی می‌گردد.

تشکیلات هوندا امروزه برای ژاپن مولد ثروت و برای جهان صنعت سرمشق پویائی تکنولوژی و غنای مدیریت است. همچنین دنیای امروز، هوندا را یکی از مظهر بازسازی اقتصادی و پیروزی صنعتی ژاپن بعد از جنگ می‌شناسد.

وضعیت ژاپن پس از بمباران شهرهای هیروشیما و ناکازاکی به قول سفیر آمریکا در ژاپن در پایان سال 1945 کاملاً ویران شده، دو میلیون نفر کشته شده‌اند، 40 درصد از سطح شهرها منهدم شده است. این ملت از هرگونه جوهر مادی و معنوی تهی شده است و به قول وی این ملت اینک « ملتی گرسنه، بهت‌‌زده و گمگشته » است.

سوئی چیرو هوندا یکی از هزاران کارآفرین ...ادامه مطلب

ادامه مطلب

خانه تکانی= اُسوجی ( お掃除)

خانه تکانی = اُسوجی ( お掃除)

حال که هنوز در حال و هوای عید و خانه تکانی هستیم فرصتی است برای اینکه چند کلمه ای راجع به خانه تکانی ژاپنی یا اسوجی (お掃除) نوشت . 

 ساز و کار و جزئیات خانه تکانی در منازل ژاپنی مشابه خانه تکانی قبل از عید در کشور خودمان است . در یک روز مشخص همه اهل منزل نسبت به تمیز کردن خانه و مرتب کردن وسایل اقدام می کنند . اما این کار خانه تکانی در محیط های کاری ، ادارات و دانشگاهها برایم بسیار جالب بوده و هست . در ژاپن در آخرین روز کاری سال ( که مقارن با هفته آخر دسامبر و قبل از ژانویه است ) در یک روز مشخص همه به اتفاق، محل کار و تحصیل خود را نظافت می کنند . این خانه تکانی که در ژاپنی از ریشه کلمه «سوجی شی ماس そうじします:掃除します(یعنی تمیز کردن اتاق)» گرفته شده در گفتار با صدای « اُ »همراه است . در دستور زبان ژاپنی « اُ (お)» صدایی است که وقتی به قبل از کلمه ای اضافه می شود معنی و مفهوم "بزرگ" را به آن کلمه می دهد. لذا اُسوجی به معنی "سوجی بزرگ" یا همان خانه تکانی بزرگ است . برای من به عنوان یک ایرانی خانه تکانی آخر سال چیز جدیدی نیست ، اما اُسوجی دسته جمعی در آزمایشگاه  دانشگاه مرا به یاد بازدیدی که حدود یک سال و نیم پیش از مدرسه ابتدایی ژاپنی داشتم می اندازد . باید اعتراف کنم که بعد از گذشت اینهمه مدت ، هنوز آن بازدید از ماندگارترین خاطرات ذهنی من از ژاپن است . کار دستجمعی کودکان مدرسه ابتدایی در توزیع ناهار ، جمع کردن ظرف ها و وسایل صرف ناهار و بعد هم تمیز کردن دسته جمعی کلاس و راهرو های مدرسه شان واقعا شعف انگیز بود . هنوز باورم نمی شود که بچه کلاس دوم ابتدایی به اتفاق همکلاسی اش ظرف سوپ را از آشپزخانه زیرزمین مدرسه تا کلاس آورده و در توزیع غذا با آن نظم و آرامش همکاری کند. آن زمان متنی نوشتم و در آن سیستم آموزشی که روح کار دسته جمعی یا به تعبیر ژاپنی ها «ایشّشونی  緒に» را از دوران کودکی می پروراند، ستودم . آن متن اگر چه در برخی روزنامه ها و نشریات کشور منتشر شد اما با نقد برخی از دوستان هم مواجه شد که: « این حرف ها کلی گویی ، آرمان گرایی و بدور از واقع گرایی است و ... ».  امروز کاملا بر این باورم که تصاویر ذیل و خیلی دیگر از تصاویر قابل تامل -و واقعی!-  دیگری که در این کشور دیده می شود ادامه همان روحیه کار دسته جمعی است که در دوران کودکی ایجاد و پرورانده شده است.

 تمیز کردن آزمایشگاه هر هفته به صورت دسته جمعی انجام می شود اما نکته قابل تامل و جالب این خانه تکانی آخر سال ژاپنی ها ، نظافت جدی تر محل کار و تحصیل "به صورت دسته جمعی" است . تمیز کردن قفسه کتابها ، مونیتورها و کیبورد کامپیوترها ، شیشه پنجره ها و بالکنها ، پرینترها و    ...ادامه مطلب

 

        

     

ادامه مطلب

زلزله شیلی

زلزله شیلی

زلزله شیلی رخ داد و امواج سونامی آن، ظهر فردای زلزله به سواحل ژاپن رسید .شیلی در کناره سواحل غربی آمریکای جنوبی و ژاپن در کناره شرقی آسیا واقع است و ما بین این دو ، حدود بیست هزار کیلومتر اقیانوس آرام . پیش بینی رسیدن امواج سونامی توسط متخصصین ژاپنی انجام شده بود و تلویزیون به صورت دائم و یکسره هشدارهای مربوطه را به مردم می داد.  در منطقۀ استان هیوگو پیش بینی شده بود که امواج ضعیفی با ارتفاع نیم متر حدود ساعت یک ظهر به سواحل شهر کوبه برسد .

امواج رسید و طبیعتاً اتفاقی هم نیفتاد، اما هنوز دو روز است که تلویزیون دائماً دارد راجع به شیلی ، زلزله اش و سونامی اش حرف می زند . برایم باورکردنی نیست . کشوری که اینطور در برابر زلزله مقاوم شده ، چند دهه است کار جدّی کرده ، و اینهمه زلزله و سونامی از سر گذرانیده ، اینطور بحث شیلی را جدّی گرفته و به آن می پردازد . نمونۀ دیگری از همان نگاه ... ادامه مطلب   

ادامه مطلب

تعبیر دقیق زلزله و خاطره

زلزله و خاطره

۱-  ۱۷ژانويه مقارن بود با سالگرد زلزله كوبه . گرفتاري ها مانع از تنظيم چند كلامي در اين خصوص شد. همه مي دانند كه ژاپن كشوري زلزله خيز است ، اما در ميان زلزله هاي متعدد و هرروزه اين كشور ، زلزله كوبه در سال 1995 از اهميت خاصي برخوردار است چرا كه بعد از حدود هفت دهه تلاش ژاپني ها در جهت مقابله با زلزله ، باعث خسارات جدي در شهر كوبه شد. خساراتی که از نظر دولت ژاپن غیرقابل قبول بود. در عرض کمتر از یک دقیقه   ۶۵۰۰نفر كشته و چند هزار نفر بي خانمان شدند. اتفاقی که تالم روحی شدیدی در ذهن مردم شهر به جای گذاشت. 

 لذا هر سال در سحرگاه ۱۷ ژانويه ، دقايقي قبل از ساعت ۵:۴۶ صبح تعداد قابل توجهی از مردم شهر در مقابل يادماني كه به جهت كشته شدگان اين زلزله ساخته شده ، جمع شده با روشن نمودن شمع و اداي سكوت به عزيزان و خويشاوندان خود اداي احترام مي نمايند . 

براي تهيه چند عكسي از اين يادمان رفته بودم كه يك نكته برايم جلب توجه كرد. در مجاورت بناي يادبود، شعله اي در يك ظرف شيشه اي در حال سوختن است ... ادامه مطلب

عکسهای ارسالی می یامی موتو از هائیتی :

                      

ادامه مطلب

شیرین نظام مافی

شیرین نظام مافی

۱- روزهای نخست ورود به دانشگاه کوبه بود که برای پیگیری کارهای ثبت نام به دفتر خانم پروفسور سگوچی در اداره دانشجویان بین الملل رفتم . پس از صحبت راجع به مسائل مورد نظر ،بحث با ایشان به جاهای مختلفی رفت تا اینکه صحبت از ایران شد و گفت که به ایران رفته است و خاطرات خیلی خوبی از دیدن اصفهان دارد و خاطرات خیلی وحشتناکی از نحوه رانندگی در خیابانهای تهران در ذهن دارد (!). گفت که سابقه خیلی خوبی از حضور دانشجوهای ایرانی در دانشگاههای ژاپن هست و دانشجوهای ایرانی اساساً باهوش و با استعداد هستند به علاوه که بر اساس تجربه شخصی او زبان ژاپنی را هم خیلی خوب و سریع یاد می گیرند. بعد اشاره کرد به عکسی که پشت سر من بود . تصویری بود از خانم سگوچی با یک خانم جوان ایرانی . گفت که ایشان خانم نظام مافی از فارغ التحصیلان دکتری IT دانشگاه ماست که از بعد فارغ التحصیلی از دانشگاه تا کنون در شرکت پاناسونیک مشغول به کار است. طوری از کار در شرکت پاناسونیک حرف می زد که  ... ادامه مطلب

ادامه مطلب

همایش بین‌المللی مطالعات ژاپن در دانشگاه تهران

همایش بین‌المللی مطالعات ژاپن در دانشگاه تهران

سومین همایش بین‌المللی «مطالعات ژاپن در ایران : چالش‌ها و دیدگاه‌های جهان در حال تغییر»، دیروز( ۲۸ آذر) و امروز در تالار حنانه دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران در حال برگزاری است .

به عنوان ایرانی در حال تحصیل در ژاپن،همت و تلاشهای پروفسور محمد نقی زاده، ژاپن شناس ایرانی دریافت کننده مدال افتخار از امپراتور ژاپن را می ستایم. ایشان به عنوان یک ایرانی قدیمی ترین حضور را در کرسی استادی در دانشگاههای ژاپن دارا می باشند. اما این کار ایشان از منظر دیگری قابل ستایش است . 

ایرانیان از دیرباز در امر مستندسازی وقایع و مسائل به غایت تنبل و بی توجه بوده اند . واقعیّت تلخی است اما این امر بخشی از فرهنگ ایرانی ماست که نیازمند بازنگری جدّی است .در این باره مثالی که بارها ... ادامه مطلب

ادامه مطلب

سنّت و مدرنیته ، هر دو در یک خیابان

سنّت و مدرنیته، هر دو در یک خیابان

(... و به عنوان توضیحی تکمیلی در ادامه مطلب ایکِبانا)

حسب اتفاق و "از خلاف آمد عادت" به تعبیر حافظ ، به دو مراسم عروسی ، بی دعوت قبلی مهمان شدیم! تفاوتها در دو مراسم تأمل برانگیز بود. هر دو عروسی در یک خیابان و با فاصله چند قدم از یکدیگر قرار داشتند.

چند تصویر را در بخش۳« این صفحه» قرار داده ام. نشانه ای است دیگر از حضور سنت و مدرنیسم در کنار یکدیگر . نشانه ای از اینکه «می توان» و «باید» بقایای سنت ها را حفظ کرد و حضور جریان جدید و مدرن مسائل در یک کشور می تواند نافی ادامه یافتن روند سنتی مسائل نباشد . 

ادامه تصاویر مرتبط در قسمت۳ این صفحه

---

ایکِبانا ( IKEBANA )

نمایشگاه ایکِبانا

(  IKEBANA 生け花 )

سعی بر حفظ فضاهای سنّتی ، اهتمام و تاکید بر نگهداری مولفه های فرهنگ باستانی ژاپن و بکارگیری آنها یکی از مسائلی است که دراین کشور برای هر ناظر خارجی جلب توجه می نماید.  وجود معابد سنتی ژاپنی در کنار برجهای سربه فلک کشیده امروزی، قرار گیری برج مخابراتی ۳۳۳ متری توکیو در درون مجموعه معابد چوبی سنتی ، وجود حداقل یک اتاق با کف حصیری(تاتامی)در درون آپارتمانهای نوساز ،استفاده از درهای کشویی و کاغذی خانه های قدیمی در خانه های مدرن ، سعی در ایجاد باغهای ژاپنی کوچک در گوشه و کنار شهرها ، تاکید بر حفظ خط پیچیده و سخت کانجی漢字 (!) ،زنده نگه داشتن مراسم چای و... نمونه هایی است از این دست سعی و تلاش این کشورِ مدرن بر فراموش نکردن ریشه های سنتی خود در حمله وحشیانه ای که مدرنیسم به دودمانِ فرهنگ یک کشور می نماید.^(۱) هفته گذشته بازدیدی داشتم از یک نمایشگاه «گل آرایی ژاپنی» یا به اصطلاح ایکِبانا ( IKEBANA 生け花  ) . تجربه ، تجربۀ حضور در "یک فضای بسیار سنتی" بود و احساسی از الهام گیری از برخی شاخصهای فرهنگی این کشور را برایم به همراه داشت . مثل حسّ حضور در برابر سردر یکی از ورودیهای مسجد جامع اصفهان که نگاه به کاشیکاریهای رنگارنگ و کتیبه های خطاطی اش در درون تو احساس های مبهمی از گفتگوی هنر اسلامی با ناخودآگاه ضمیرت را فراهم می آورد ،یا حسّی که از قرارگیری در برابر محراب مسجد جامع گلپایگان و دیدن کتیبه آجری پیرامونش در تو پدیدار می شود. هیچ از آجرکاری نمی دانی اما هزار رقم با تو حرف می زند. دیدن انواع مختلف گل آرایی های ژاپنی نوعی از احساس مبهم انتقال فرهنگی را با خود برایم به همراه داشت .احساسی از نحوه نگرش مردم یک سرزمین به طبیعت و هنر.           ...ادامه مطلب

  

ادامه مطلب

آخرین وضعیت پیشرفت فیزیکی برج مخابراتی جدید توکیو東京スカイツリー

آخرین وضعیت پیشرفت فیزیکی برج مخابراتی جدید توکیو

(東京スカイツリー)

به همراه استاد و چند تن دیگر از اعضاء هیات علمی گروه سازه ، بازدیدی از مراحل اجرای برج جدید مخابراتی - تلویزیونی توکیو ^(۱)  در کارگاه احداث سازه داشتیم . هماهنگی بازدید را جناب پروفسور تابوچی به جهت ارتباط دیرینی که با شرکت "نیکّن سِکّی ^(۲) "( Nikken Sekkei) داشتند، انجام داده بود.  ... ادامه مطلب

           

ادامه مطلب

تأمّلی در برخی تفاوتهای آمریکا و ژاپن

نه بر فراز یک قلّه ، که بر فراز دو قلّه

و از دو مسیر مُتفاوت

(تأمّلی در برخی تفاوتهای آمریکا و ژاپن )

گزارش سفر- بخش دوم

برای اظهار نظر عمیق و استوار در مورد کشوری و فرهنگی باید حداقل دو سالی را در آن کشور زیست و با مردمانش رفت و آمد ، مراوده و به تعبیری حشر و نشر داشت تا شناختی نسبتاً واقعی از نقاط قوّت و ضعف ساختارهای مدنی و شاکله های فرهنگی بدست آید . این را از این جهت می گویم که انتظار ندارم که سفر اخیر به کشور آمریکا نگاهی چنین عمیق را برایم ایجاد کرده باشد . اما از ابتدای ورود به این کشور برخی تفاوتهای موجود نسبت به ژاپن به شکل محسوسی به چشم می آید . تفاوتهایی که هر یک «نشانه ای» هستند از عمق برخی فاصله های فرهنگی در این دو سرزمین .

آمریکا اقتصاد اوّل دنیا و ژاپن اقتصاد دوّم دنیا را داراست . امّا اکنون کاملاً بر این باورم که اشتباه بزرگی خواهد بود که توسعه و یا «صنعتی بودنِ»هر دو کشور را دلیلی بر وجود شاخصه های فرهنگی غربی (Western) در هر دو کشور بدانیم . تفاوتهای فرهنگی به قدری زیاد است که واقعا می توان واژه "دو فرهنگ متفاوت " را برای فضای موجود در این دو کشور بکار برد . ... ادامه مطلب

 

 

در قطار شین کانسن توکیو 

ادامه مطلب

خدایِ یوزارسیف

خدایِ یوزارسیف ! 

این تعبیر خدای یوزارسیف در سریال حضرت یوسف زیاد تکرار می شد . اینکه مثلاً کسی به دیگری می گفت من "خدایِ تو" را می پرستم  یا نمی پرستم یا مثلاً من "خدایِ یوزارسیف" را عبادت می کنم .

این تعبیر برایم قدری دور از ذهن بود تا اینکه چند روز پیش وقت ناهار دوست خوبم اُکویاماسان که تسلّطش به زبان انگلیسی باعث ارتباط بیشترمان شده ، می گفت :" اسلامی من امروز صبح خدای تورا صدا زدم !"  گفتم چرا ؟ چطور ؟ می گفت : صبح وقتی با شوک شدید زلزله از خواب پریدم یک دفعه خدای تورا صدا زدم... و وقتی که شوک دوّم زلزله رسید گفتم: نِگهدار ! نگهش دار ! بَسه ...! "

گفتم عجب ! ... و البته دیگر چیزی نگفتم. 

 

اکویاماسان و تمرین خطاطی با قلم نی ایرانی ! 

---

۱- ژاپنی ها به زلزله عادت دارند ولی زلزله آن روز صبح چیز دیگری بود ... حداقل به نسبت این مدتی که گذشته ، جداً "تکان" یا به تعبیر اکویاماسان "شوک" های شدیدی داشت . برای من این سوال است که چه سرّی هست که خیلی از زلزله ها صبح زود اتفاق می افتند ؟ زلزله قبلی کوبه (۱۹۹۵)که چند هزار نفر را کشت ۵:۴۶ صبح ،زلزله مهم ۱۹۹۴نورتریج کالیفرنیا (که از مهمترین زلزله های قرن گذشته است)حدود۵ صبح، زلزله بم ۵:۲۸ صبح ، زلزله بجنورد ، زلزله فروردین ۸۶ لرستان و ... چرا ؟ 

برج مخابراتی – تلویزیونی توکیو (Tokyo Tower 東京タワー)

برج مخابراتی – تلویزیونی توکیو

(Tokyo Tower 東京タワー) 

حدود دو هفته پیش فرصتی دست داد و بازدیدی از برج^(۱) مخابراتی – تلویزیونی توکیو داشتم. بسیار مشتاق این بازدید بودم. به عنوان کسی که حدود هفت سال از سالهای جوانی را عضو کوچکی از مجموعه دست اندرکاران پروژه برج مخابراتی – تلویزیونی میلاد بوده و همیشه دوران بهره برداری از میلاد را تجسم می کرده ، بازدید از برجهای مخابراتی – تلویزیونی که سالها از افتتاح آنها گذشته و درحال بهره برداری هستند ، حس جالبی را به همراه دارد. از این بازدید نکاتی به ذهن می رسد که در این فرصت کوتاه اشاره ای به آنها خواهم داشت .

۱- در نوشتار مورخ 13 اسفندماه 87 به بحث آغاز پروژه برج مخابراتی- تلویزیونی جدید توکیو پرداختیم . دولت ژاپن علت احداث برج دوم در توکیو را وجود آسمانخراشهای متعدد در اطراف برج فعلی و عدم امکان مناسب پوشش امواج اعلام نموده است . حتی پیش از بالارفتن از برج فعلی توکیو این موضوع قابل درک است .با ورود به منطقه Minato Ku می بینی که برج در میان ساختمانهای مرتفع اطراف خود گم شده است . شاید واژۀ گم شدن واژۀ صحیحی نباشد چون 333 متر ارتفاع کمی نیست اما بهتر بگوئیم ، جلال و شکوه خود را از دست داده و دیگر چندان مرتفع نمی نماید ! جالب اینکه تعداد قابل توجهی از آسمانخراشهای واقع در پیرامون این برج به ساختمانهای شبکه های تلویزیونی ( دولتی و خصوصی ) اختصاص دارد .ساختمانهای مرتفع شبکه های NHK، Nippon TV، TV Tokyo و ... خود مانع پوشش مناسب امواج تلویزیونی شده اند! کوزه گر خود، کارِ کوزه گری را خراب کرده.

  

۲- ژاپن را محل تقابل غرب و شرق می دانند . جایی که سنت و مدرنیته به شکل زیبایی در کنار یکدیگر نشسته اند . این مفهوم براستی در پیرامون برج مخابراتی – تلویزیونی فولادی توکیو قابل درک است . ساختمانهای سنتی معابدِ چوبیِ پیرامون برج ( Zojoji Temple ) با ویژگیهای معماری کاملا سنتی ژاپنی ،در کنار سازه ای که در سال ۱۹۵۸ نمادی از مدرنیته بوده^(۲) ، بسیار دیدنی است .نشانی از دیدگاه مدیریتِ توسعه در این کشور که از چندین دهه قبل ، بر حفظ نمادهای میراث فرهنگی و سنتِ کهن کشورش اهتمام داشته و کوشیده تا مدرنیته را با سنت به شکل ظریفی گره بزند.در واقع در ضلع جنوبی برای رسیدن به برج باید از میان معابدی  گذشت که تاریخ احداث آنها را سال ۱۳۹۳ میلادی می دانند .عبور از دروازه های چوبی میراثی و رسیدن به برج فولادی، بیانی است خاموش ولی هنرمندانه از تلاقی سنت و مدرنیسم.نشانی از یک تفکر مدیریتی .    ادامه مطلب ....

ادامه مطلب

کتابی سرشار از شور و شوق زندگی

کتابی سرشار از شور و شوق زندگی

جلال آل احمد جایی در خصوص گاندی نوشت : " کسی که از نردبان ضعف های بشری بالا رفت و به رهبری قوم رسید".آل احمد در آن نوشتار به مشکلات جسمی و خانوادگی گاندی اشاره می کند و ضمن بررسی نحوه رشد و شکل گیری گاندی ، اثرات او بر شبه قاره را بررسی می نماید.

بروز آنفولانزای جدید در مناطق مختلف دنیا باعث شد که در عرض چند روز حدود ۳۰۰ نفر در منطقه کانسای (اوساکا و کوبه ) به این بیماری مبتلا شوند و دولت ژاپن در یک تصمیم سریع،دستور تعطیلی کلیه مدارس و دانشگاهها را در این منطقه از کشور به مدت یک هفته صادر کرد.از خوش آمد روزگار و لطف و محبت یکی از عزیزان ،کتاب معروف جان پی.کاتر استاد دانشگاه هاروارد در خصوص بررسی زندگی بنیان گذار شرکتهای ناسیونال و پاناسونیک : "ماتسوشیتا" بدستم رسید . در فرصت تعطیلی اجباری دانشگاهها مشغول مطالعه این کتاب بودم.

انصافاً در بخشهایی از کتاب حیرت زده در برابر فراز و نشیب های عجیب زندگی این انسان بزرگ یکی از مهمترین چیزهایی که به ذهن می رسید همان سخن آل احمد در خصوص گاندی بود.آری ماتسوشیتا را نیز فردی می بینی که گویی تمام نظام طبیعت پیرامونش او را در مجموعه ای از سختی ها ، ضعف ها و کمبودهای جسمی و خانوادگی پیچیده اما او با تلاش و تلاش در مسیری سخت قدم می گذارد و به نقاط خاصی از زندگی انسانی می رسد که براستی تا پیش از این کتاب به این نقاط زندگی نیندیشیده بودم.

نکته جالب در مورد کتاب این است که این کتاب نه بوسیله یک شرح حال نویس یا داستان نویس معمولی ، بلکه بوسیله یکی از صاحب نامترین اساتید رشته مدیریت دانشگاه هاروارد و پس از ۶ سال تحقیق و مطالعه در اسناد شرکت پاناسونیک و نوشته های باقیمانده از ماتسوشیتا تنظیم و گردآوری شده است. کسی که به اذعان خود در پیشگفتار کتاب ، در ابتدای امر میل چندانی به هدایت این پژوهش نداشته ، اما با کمی آشنایی عمیق تر با ماتسوشیتا ۶ سال از عمر خود را صرف مطالعه زندگی این انسان بزرگ می نماید.

جان کاتر در فصول مختلف کتاب ، سرفصلهای مختلفی از اندیشه های ماتسوشیتا .....  ادامه مطلب

ادامه مطلب

پنج بزرگ

پنج بزرگ

 

" پنج بزرگ "  (  Five Big  ) عنوانی است که به ۵ شرکت بزرگ ساختمانی ژاپن اطلاق می شود. در ژاپن برخلاف شرکتهای الکترونیکی که متعدد و با اندازه های گوناگون هستند ، شرکتهای ساختمانی محدود ولی بزرگ هستند.

ساختمان سازی بر بستری لرزان و در کشوری که هر روز انتظار بروز چندین زلزله هست ، نمادی است از دقت ، نظم و تسلط جدّی به دانش مهندسی . از طرفی دیگر ساختمان سازی و همزمان مرتفع سازی با این حجم گسترده ، نمادی است از ثروت و توسعه در کشوری که با وجود عبور از آخرین مرزهای توسعه همچنان دست اندرکار ساخت و ساز و آبادانی است .

پنج بزرگ نامی است که  ۵ شرکت اصلی ساختمانی با این نام شناخته می شوند. پنج شرکت که طی چند دهه اخیر نمونه های شاخص و ارزنده ای از کارهای ساختمانی ارائه داده و هم اکنون نیز ضمن گستردگی پروژه ها، پیشگام بکارگیری نوآوریها و تکنولوژی های خاص در روند طراحی و اجرا هستند. این شرکتها عبارتند از :

۱-Takenaka Corporation     ۲- Kajima    ۳-Shimizu  ۴-Obayashi Corp.   ۵-Taisei 

هفته گذشته بازدیدی داشتیم از یکی از پروژه های شرکت تاک ناکا Takenaka Corporation  株式会社)竹中工務店 ). این شرکت که در خانواده تاک ناکا قدمتی ۴۰۰ ساله دارد مدّعی است که قدیمی ترین شرکت جهان است. حدود ۵۱ سال پیش پروژه برج مخابراتی - تلویزیونی توکیو توسط این شرکت اجرا شده است( این برج در زمان خود با پشت سر گذاشتن ایفل ، مرتفع ترین سازه خودایستا در دنیا بوده است). در حال حاضر بهترین فارغ التحصیلان مقطع کارشناسی ارشد دانشگاههای ممتاز ژاپن ، جهت اشتغال به کار در این شرکت باید بتوانند از پس گزینش سخت و دقیقی که سه مرحله و با متد خاص انجام می شود ، موفق بیرون آیند (ناگاهاماسان که در پاورقی نوشتار مورخ ۱۶/۱۲/۱۳۷۸ به او اشاره شد ،پس از فارغ التحصیلی در پایان ترم گذشته و موفقیت در مصاحبه ها در دفتر اوساکا این شرکت مشغول به کار شده است).

بازدید به پروژه احداث ساختمان یک هتل ۲۰ طبقه در منطقه موتوماچی شهر کوبه اختصاص داشت. پروژه یک سازۀ ۲۰ طبقه در مقیاس پروژه های فعلی چنین شرکت عظیمی پروژه بزرگی محسوب نمی شود ( چرا که مثلا هم اکنون این شرکت در منطقه فیمابین کوبه و اوساکا در حال احداث یک ساختمان ۴۵ طبقه با استفاده از تمام فن آوری های بدست آمده در خصوص احداث سازه بر روی فونداسیونهای لاستیکی است) ، لیکن ویژگیهای خاص بکار رفته در طراحی سازه فولادی این هتل باعث شده بود که تاک ناکا بازدید دانشجویان دانشگاه کوبه را به این ساختمان اختصاص دهد.

طبق روال معمول این بازدیدها ، قبل از بازدید پرزنته دقیق و مفصلی در سالن کنفرانسی توسط مهندسین ارشد شرکت برگزار می شود. قرار بود پرزنته در ساعت ۱۴:۳۰ روز شنبه باشد . ساعت ۱۴:۲۵ همه در جای خود مستقر بودند.از ساعت ۱۴:۲۸ همه ساعت ها را نگاه می کنند و ساعت ۱۴:۳۰:۰۵ ثانیه پرزنته شروع می شود! نحوه ارائه پرزنته خود گویای نظم و سیستم مدیریتی حاکم در شرکتی است که چنین محصولاتی می دهد. مهندسین تاک ناکا توضیح دادند که سیستم بکار رفته جهت اتصالات سازه ( اتصالات تیر به ستون و همچنین بادبندها ) برای اولین بار توسط طراحان تاک ناکا ابداع شده و لذا اجازه هیچ گونه عکسبرداری نیست ( خیلی متاسف شدم ، چرا که نه یکی، که ۲ دوربین با شارژ کامل به همراه برده بودم!). پرزنته مطابق برنامه زمانبندی انجام شد و بازدید از طبقات کارگاه احداث هتل نیز صورت پذیرفت . براستی انواع ابداعات در بحث اتصالات بکاربرده شده بود. اما بیش از آن ، نظم و " تمیزی " کارگاه توجه را جلب می کرد.....

پروژه ۴۵ طبقه مورد اشاره شرکت تاک ناکا در منطقه واقع بین کوبه و اوساکا

***************************

سابقه و تاریخچه فعالیت تاک ناکا ذهن را به خود مشغول می کند . مطالعه ای راجع به گذشته و حال این شرکت می کنم . موضوعات جالب و خواندنی ای مشاهده می شود. اما در این مسیر دوباره سوال اول در ذهن شکل می گیرد: چرا در ژاپن اینهمه شرکتهای الکترونیک با اندازه های کوچک و بزرگ داریم اما شرکتهای ساختمانی "بزرگ" و " محدود" اند ؟

به یاد می آورم بحث مطرح شده در یکی از کلاسها را : در زمینه تکنولوژی فولاد نیز همین داستان است . یعنی کارخانجات اصلی تولید فولاد در ژاپن را ...ادامه مطلب

ادامه مطلب

ساکورا 桜

غرق در غوغایِ انبوهِ حجمِ سپید

" ساکورا 桜" را بسیاری نماد یا سمبلِ ژاپن می دانند.

در اواخر ماه مارچ و اوایل آوریل همان زمان که ایرانیان " نوروزش" می دانند -و غرب روزی چون سایر روزها- ناگهان انقلابی در طبیعت زیبای کشور ژاپن رخ می دهد، گویی تمام درختانی که شکوفه های سپید و صورتی ساکورا دارند همه با هم ناگهان به شکوفه می نشینند و در عرض دو تا سه روز در پیرامون خیابانها و کوچه ها را پر از درختانی می بینی که غرق در انبوهی از حجم سپید قرار گرفته اند. باور اینکه درخت بزرگ و تنومندی که زردشدنش را دیده بودی ، به یک باره و تنها در عرض "چند روز" در میانه این حجم از لباس سپید و پُف دار ساکورا فرو رفته آسان نیست .

در حال عبوری از کنار خیابان که نگاهت بر روی این رنگ سپید و صورتی قفل می شود. انگار که چیزی در دلت تکان می خورد.گاه در نگاه اول گمان می کنی که برف بر شاخه ها نشسته اما برفی که فقط بر شاخه های درختان است. کمی عمیق تر که می نگری در میانۀ هر شکوفه سپید رگه های رنگ صورتی را نیز می بینی و پرچم های زردرنگ که تودۀ زرد شهد گل را ایستاده حمل می کنند...و حیرت آور زمانی است که باد می وزد. باد که می وزد هزاران هزار گلبرگ ساکورا چون باران ، نه چون برف ، نه چون هیچ چیز دیگر ، همچون گلبرگهای ساکورا، به زمین می نشینند.در هوا چرخ خورده و چرخ خورده و بر سطح زمین آرام می گیرند. و نگاه می کنی می بینی زیر درختان را فرشی سپید با رگه های صورتی پوشانیده است . 

و تعبیر " درختِ گل " را که مولوی در اشعارش ابداع نموده، گویی با دیدن یک درختِ غرقِ شکوفه به ذهن می نشیند:

در زیرِ درختِ گُل، دی باده همی خوردیم

وز جوششِ آن باده زیر و زِبَر است این دل 

........

ادامه مطلب

موزه زلزلۀ کوبه – موزۀ زلزله بم ؟ (قسمت دوّم)

موزه زلزلۀ کوبه – موزۀ زلزله بم ؟

(قسمت دوّم ) 

در میان خلاقیّت های متعدد و بسیارِ به کار رفته، زیباترین کاری که در ذهن می ماند نمایِ معماری موزه زلزله کوبه است. یک نمای شیشه ای که با المان های فلزی متعدد به پوستۀ حجمِ مکعبی شکل درونِ خود متصل شده است. در نگاه اول این نمای شیشه ای چیزی عادی و در حدّ سایر نماهای شیشه ای به نظر می رسد. اما وجود المانهای فلزی نگهدارندۀ ورقه های شیشه ای، ذهن را فعال می کند که هدفی از این انتخاب بوده است. این امر با دیدن حوض آبی که پیرامون ساختمان را در بر گرفته رمز گشایی می شود. یک ساختمان مکعب مستطیل با نمای شیشه ای و در میانۀ یک حوض آب بی شک بیانِ سمبلیکِ معمار موزه بوده در تصویرگری شاعرانه از یک واقعیت تلخ: شرایط فیزیکی و جغرافیایی کشور ژاپن در بحث زلزله.

یک ساختمان شیشه ای در حوض آب گرداگرد آن، بیانی است هنرمندانه از شرایط آسیب پذیر کشوری زلزله خیز. شیشه نمادی از آسیب پذیری و "مُستعد شکستن" بودن و المانهای فلزی بیانگر تلاش برای نگهداری یک شرایط آسیب پذیر، نمادی از یک شرایط شکننده و "تلاش" .

 این حدیث، داستانِ کشوری است که هر روز و هر ساعت انتظار وقوع زلزله را دارد در زبان معماری. و درود بر این حُسن انتخاب معمار. و حوض آب پیرامون ساختمان ادامه بیانِ هنرمندانۀ معمار در اشاره به این که این شرایط شکننده، این کشور زلزله خیز، در میانه آبها: اقیانوس ها، واقع شده و بی هیچ ارتباط خاکی با جایی یا کشوری دیگر. در واقع این هم نمادی است دیگر در اشاره به نهایت سختی کار کارگزاران و مردم در هنگام بروز بحران: زلزله. این شیشه ها اگر شکست و اگر فرو ریخت، در جایی می شکند و فرو می ریزد که پیرامونش کسی نیست، جایی نیست، خشکی ای نیست. آب است و آب، پس ای هم میهن، هشیار باش و آگاه باش که تو درون این ساختمانِ شیشه ای زندگی می کنی که اگر فرو ریخت خشکی ای پیرامونت نیست. "خودت" هستی که باید به داد خود و هم میهنت برسی که اطراف همه آب است واقیانوس.^(۱)

این نگاه زیبای معمار در بیان ظریف و آگاهانه و شاعرانه این واقعیتِ تلخ، مرا به یاد شعر میرزا حبیب خراسانی می اندازد:

گِرد آمده از نیستی، این مزرعه را بَرگ        ای برق مَزن، خرمنِ ما سوختنی نیست

آری، اما اینبار، این برق را نمی توان نغُرّیدن و نزدن در خواست کرد که آتشِ زلزله های متعدد و سهمگین، بارها و بارها خاک و خانه و برگ این دیار را سوزانده است.

تصویری از قرارگیری ساختمان در بستری از آب (دو تصویر از دو وجه مختلف)

در مجموع حُسن درک و انتخاب معمار این موزه، نشانه ای است از انتخاب صحیح مدیریت آگاه، که کار احداث بنایِ یک "یادمانِ تلخ" را به "کاردان" واگذاشته است.

************************

در طبقات مختلف این موزۀ پنج طبقه ،فضاهای مختلفی متناسب با زلزله ۱۷ ژانویه ۱۹۹۵ کوبه طراحی شده است.

میهمانان و بازدیدکنندگان را ابتدا به طبقه چهارم می برند و بازدید از طبقه بالایی موزه آغاز می شود (طبقه پنجم که بالاترین طبقه است کتابخانه و مرکز اسنادی است جهت پژوهشگران و نه مردم عادی).

در طبقه چهارم یک سینمای سه بعدی طراحی شده است که پرده ای ۱۸۰ درجه در برابر نگاه انسان قرار دارد. پس از خوش آمد گویی به میهمانان و تاریک شدن فضا، به ساعت ۵:۴۰ صبح ۱۷ ژانویه می رویم. همه جا ساکت و شهر در خواب سحرگاهی است.نماهای متعددی از نقاط مختلف کوبه:ساحل دریا ،کوچه ها،ریل قطارها،ساختمانهای مسکونی، اداری و ... . به ساعت ۵:۴۶ صبح می رسیم، ناگهان اتاق سینما می لرزد، زمین و در و دیوار می لرزد و همزمان صدای ویرانی ساختمان ها و فرو ریختن اشیاء در ترکیب با تصاویر متعدد سه بعدی، حسّ لحظه وقوع زلزله را به بهترین شکلی به بازدیدکننده منتقل می کند. در طول حدود ۷ دقیقه زمین سینما می لرزد و همزمان ........

ادامه مطلب

موزه زلزلۀ کوبه – موزۀ زلزله بم ؟ (قسمت اول )

 موزه زلزلۀ کوبه – موزه زلزلۀ بم ؟ 

(قسمت اول )

کشور ژاپن در تاریخ معاصر خود خاطرۀ ویران شدن های زیادی را در ذهن دارد.کشوری عاری از ذخائر زیرزمینی ، قرار گرفته در میانۀ اقیانوس و واقع بر بستری لرزان(زلزله خیز) اما برخوردش با شکست ها برخوردی است عبرت آموز.

در جریان جنگ دوم جهانی دو کشور بیش از تمام کشورهای دنیا آسیب دیده و به تعبیری تقریباً تبدیل به ویرانه ای بزرگ شدند: آلمان و ژاپن .

شهر هیروشیما پس از انفجار بمب اتم (تصویر بالا ) و در حال حاضر (تصویر پایین )

ژاپن اما جدای از ویرانی های عظیم جنگ دوم جهانی ، خسارات مالی زیادی نیز از زمین لزره های متعدد متحمّل شده است.نکته عبرت آموز ساختار فرهنگی و اقتصادی است که توانسته با کار ـ و صرفاً با کارـ تولید چنان ثروتی نماید که جبران مافات (مافات به معنی آنچه رفت) را نماید."تولیدِ ثروت" البته با توزیعِ ثروت همراه بوده ،به نحوی که ایجاد آبادانی و توسعه کشور به ایجاد رفاهِ "عمومی" منتهی شده است.

 شاید تلخ ترین خاطرۀ مربوط به ویرانی های ناشی از یک زلزلۀ بزرگ ، به زلزله ...

.......

ادامه مطلب

موزۀ کوبه

 

موزۀ کوبه

تعطیلات بهاره فرصتی شد تا هفتۀ گذشته به بازدید از موزۀ کوبه بروم.دیدن موزه های اصلی هر شهر،گویای حقایق مهمی از تاریخ ،فرهنگ و هنر آن شهر است.

"موزۀ شهر کوبه" در منطقه ای واقع شده که در گذشته ها مرکز سکونت خارجیان مقیم کوبه بوده است ( خیابان کیوماچی) و همچون بسیاری از ساختمانهای قدیمیِ شهرِ کوبه ،دارای نمای با معماری یونانی است ( با شش ستون در اصطلاح Doric style) . با آنکه ساختمان در ۱۹۳۵ ساخته شده ، لیکن کاربری آن موزه نبوده است . تا سال ۱۹۸۲ یکی از شعب "بانک یوکوهاما" بوده که بعد از این تاریخ به منظور موزه تغییر کاربری داده می شود. یکی از اهداف این گونه تغییر کاربری ها، نگهداری این دست نمونه های ارزندۀ معماری غربی اواخر قرن ۱۹ و اوایل قرن بیستم در ژاپن است .

                                

نمای یونانی موزۀ شهر کوبه (واقع در بخشی از شهر که ساختمانهای با نمایِ مشابه آن زیاد است) 

در اثر زلزلۀ بزرگ هانشین در سال ۱۹۹۵ ترک هایی در ساختمان پدیدار شده و همچنین در بخشهایی از فونداسیون و طبقۀ تاسیسات آن نیز آبگونگی رخ داد ، لیکن به هیچ یک از اشیاء ارزنده و قیمتی داخل موزه آسیبی وارد نشد .پس از آن ،ترمیم و مقاوم سازی ساختمان طی مدت ۲ سال انجام شد. 

از میان اشیاء مختلف تاریخی و مسائل متعدد مطرح در موزه ،بیشترین چیزی که در این بازدید توجهم را جلب کرد بحث تاریخچۀ بنادر اصلی ژاپن بود.

بحث درگاههای ورودی کشور ژاپن ،که کشوری است واقع در میانه اقیانوس و بدون ارتباط خاکی به دیگر کشورها، همواره برایم جالب بوده است .

در گذشته ها حکومتها و امپراطوران ژاپن نسبت به ورود " خارجی ها " به شدت حساسیت داشته اند . یکی از شواهد این مدّعا وجود یک خط جداگانه ( کاتاگانا ) جهت نوشتن اسامی و کلمات خارجی است.این خط حدود هشتصد سال عمر دارد. هیچ کلمه انگلیسی ، فرانسوی و ... با خط اصلی ژاپنی ( هیراگانا ) نوشته نمی شود .

امّا از ۱۸۶۸ میلادی ( در دوره امپراطوری می جی Meiji) قوانین عوض شده و تقابل یا بهتر بگوئیم تعامل فرهنگی با اروپائیها و آمریکائیها آغاز می شود ،تعبیر استفاده شده درموزه در خصوص این مقطع زمانی" Times of Civilization and Enlightenment"بود. تعبیر دقیق تر و آشنای خودمان را بکار بریم :از ۱۸۶۸ آغاز غرب زدگی در ژاپن است.^(۱)

تا پیش از این تاریخ بنادر اصلی ژاپن عبارت بودند از : یوکوهاما ، کاناگاوا ، ناگاساکی و نیگاتا .لیکن بندر کوبه به منظور آغاز ارتباط جدّی با کشورهای هلند ، روسیه ، انگلیس ، فرانسه و آمریکا گشوده می شود.در واقع بندر کوبه به عنوان دروازه ورود تُجّار و صنعتگران این کشورها انتخاب می شود.

تغییرات ظاهری در نحوه زندگی ( Life style ) ( با نمونه هایی همچون بکارگیری مبلمان غربی در برخی منازل ، تغییر آرایش موها به سبک خانمهای اروپایی ، تغییر لباس از کیمونو به لباس غربی ) و تغییرات اساسی در صنعت (مانند شروع صنعت چاپ ، کشتی سازی و ...) از این زمان شروع می شود.برخلاف تصور گذشته ام ،آغاز صنعتی شدن ژاپن پس از جنگ دوم جهانی یا حدود آن نبوده ، بلکه این مهم حدوداٌ ۷۴ سال پیش از جنگ دوم و پس از ورود و با الهام گیری از کشورهای صنعتی بوده است.^(۲)( برای مثال تاریخ تأسیس شرکت توشیبا که هم اکنون ۱۷۲۰۰۰ پرسنل دارد ،به سال ۱۸۷۵ بر می گردد.) 

در واقع طبقۀ دوم موزه، داستان جالب غربی شدن کشور کشاورزی ژاپن ( یا به تعبیر استفاده شده در موزه :مدرنیزه شدن  Modernization یا Westernization ) با روایتی کاملاً مستند است.

              

 مستندسازی موزه در خصوص سیر تغییر ، تحول و تاثیر پذیری زنان جامعه از غرب  

                                      

بازسازی مدل منزل یک زن و شوهر آلمانی به نام P.W.Thomsen که ارتباط زیادی با مردم شهر داشته اند.طبقه پائین این خانه مخصوص پذیرایی از میهمان بوده است.این خانه هنوز توسط نواده آنها نگهداری می شود. (نمادی از نحوه گسترش معیارهای غربی در بین اشراف جامعه ژاپنی )

                                  

...تصویر الگوپذیری زنان جامعه ژاپنی از نوع پوشش اروپای قرن نوزده میلادی دراثر مراوده با اروپائیان مقیم کوبه 

.....

ادامه مطلب

تادائو آندو (Tadao Ando) بزرگترین معمار ژاپن، استادِ بدون معلّم

تادائو آندو (Tadao Ando)، بزرگترین معمار ژاپن

 استادِ بدون معلّم

تادائو آندو بی شک یکی از بزرگترین معماران دنیا و بنا به نظر بسیاری، بزرگترین معمار کشور ژاپن است. کسی که معماری را نه در دانشگاههای ژاپن یا اروپا و آمریکا، که نزد خود و در دانشگاهِ خود آموخته است. کسی که تا پیش از ورود به دنیای معماری کارهای مختلفی چون رانندگی کامیون و مُشت زنی (بوکسوری) را آزمود، ولی از خوش آمدِ اتفاق و خلاف آمد عادتِ روزگار(به تعبیر حافظ)^(۱) ، طبیعت قلم را به دست این جوهرۀ جوشان خط و طرح داد و او مسبّب خلق آثار بی بدیلی در عرصۀ معماری گشت .این استادِ خط و طرح همچون کارخانه ای پرکار و بی وقفه در خلق فضاهای تاثیر گذار و دیدنی در نقاط مختلف کشور ژاپن و همچنین سایر کشورهای دنیا کوشیده است.

آوازۀ این استادِ بی معلم تا بدانجا رفت که فرانسویان کار طراحی موزۀ فضایی فرانسه را خواسته ، ایتالیائی هایِ صاحب ادعا در حوزۀ معماری،کار طراحی موزه هنرهای معاصر واقع در مهمترین نقطه شهر تاریخی ونیز را بدو سپردند. آمریکایی ها نیز از او طراحیموزه هنرهای معاصر فورت وورث^(۲) را در تگزاس خواستند. یکی از زیباترین موزه های هنر در آمریکا با خلاقیت های ذهن سرشار این معمارِ خودآموخته ژاپنی طرح اندازی گردیده است.

آندو جایزه معماری پریتزکر^(۳) را در سال ۱۹۹۵ در شیکاگو آمریکا دریافت کرد اما مبلغ ۱۰۰،۰۰۰ دلار این جایزه را به کودکان بی سرپرست ناشی از زلزله ۱۹۹۵ کوبه هدیه کرد. این معمار خودآموخته در سالهاي 1987، 88 و 90 ميلادي به سمت استاد دانشگاههاي يال آمريكا، كلمبيا و هاروارد انتخاب شد.

آندو فقط بر پروژه های بزرگ متمرکز نبوده ، بلکه کارهای کوچکِ او نیز ^(۴)بسیار چشمگیر و حیرت آور است. کلیسای نور که گاهی کلیسای نورانی نیز خوانده می‌شود، از این دست آثار اوست که در ۱۹۸۹در شهر اُساکای ژاپن احداث گردیده است. این کلیسا به کلیسای کوچکی که قبلا در آن محل وجود داشت اضافه شده‌است. کلیسا به شکل یک مکعب مستطیل (۶×۱۸×۶ متر) است که دیواری با زاویهٔ ۱۵º از آن عبور کرده و مکعب را به یک کلیسا و محوطهٔ ورودی تقسیم کرده‌است. همانطور که در شکل دیده می‌شود، صلیبی در دیوار محراب بریده شده‌است که هنگام صبح روشن می‌شود. (این دیوار رو به شرق است.)

   

ادامه مطلب....

ادامه مطلب