همایش بین‌المللی مطالعات ژاپن در دانشگاه تهران

سومین همایش بین‌المللی «مطالعات ژاپن در ایران : چالش‌ها و دیدگاه‌های جهان در حال تغییر»، دیروز( ۲۸ آذر) و امروز در تالار حنانه دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران در حال برگزاری است .

به عنوان یک ایرانی در حال تحصیل در ژاپن،همت و تلاشهای پروفسور محمد نقی زاده، ژاپن شناس ایرانی دریافت کننده مدال افتخار از امپراتور ژاپن را می ستایم. ایشان به عنوان یک ایرانی قدیمی ترین حضور را در کرسی استادی در دانشگاههای ژاپن دارا می باشند. اما این کار ایشان از منظر دیگری قابل ستایش است . 

ایرانیان از دیرباز در امر مستندسازی وقایع و مسائل به غایت تنبل و بی توجه بوده اند . واقعیّت تلخی است اما این امر بخشی از فرهنگ ایرانی ماست که نیازمند بازنگری جدّی است .در این باره مثالی که بارها گفته ام و شاید تکراری شده، برج میلاد تهران است که نمونه و سمبل این ویژگی فرهنگی است . سازه ای که در همین چند سال اخیر و بدست مهندسین ایرانی ساخته شد اما مباحث ارزشمند فنی طول دوران طراحی و اجرا جهت جوانان و دانشجویان سالهای آتی کشور در قالب کتاب یا کتابهایی منتشر نشد . مثال دیگر این اخلاق تلخ «حافظ شیراز» است که به تعبیر "پروفسور دوفوشه کور" ، حافظ شناس بزرگ فرانسوی ، با وجود شهرت حافظ در زمان خود ، هیچ گونه مستندات قوی و دقیق تاریخی در خصوص "جزئیات" زندگی حافظ در دست نیست .^(۱) (۲)

از حدود پنجاه سال پیش رشته ایران شناسی در دانشگاههای ژاپن  در حال تدریس است. (!!؟؟) این جدای از کرسی زبان فارسی در دانشگاههای توکیو ، کیوتو و اوساکاست. اما در طول سی سال بعد از انقلاب که توسعه شگفت آور کشور ژاپن حیرت بسیاری از مدیران را برانگیخته ، در هیچ یک از دانشگاههای ما رشته ژاپن شناسی (ژاپن لوژی) وجود نداشته و ندارد . نشانه ای دیگر از همان تنبلی تاریخی که اشاره شد . عدم توجه به نگاهِ طبقه بندی شده و موضوعِ مستندسازی در برخورد با مسائل . 

خلاصه که به عنوان یک شهروند ایرانی از تلاشهای پروفسور نقی زاده سپاسگزای می کنم .تلاش و اهتمام ایشان و مدیران دانشکده جهان ، در پرداختن علمی به موضوع ژاپن و تلاش در ایجاد رشته ژاپن شناسی در دانشگاه تهران .

مقاله من در این همایش -به تعبیر آل احمد- در باب همین رنجی است که می بریم .اشاره ای است به موضوع زلزله بم و مقایسه آن با زلزله کوبه . در ۱۹۹۴ زلزله ای در کوبه آمد و ۶۵۰۰ نفر کشته شدند . تجارب این زلزله جدای از صدها جلد کتاب، به بهترین شکل در موزه زلزله کوبه مستند گردید . به نحوی که من خارجی هم که می روم در این مرکز و موزه ، انگار که زلزله و دستاوردهایش را با پوست و گوشت حس می کنم . اما زلزله بم آمد و حدود ۳۸۰۰۰ نفر کشته شدند .( تفاوت رقم را دقت کنید). بسیاری از ایرانی ها در پای تلویزیونها گریستند . فاجعه ای تلخ رخ داد. پنج سال گذشته . چند جلد کتاب از تجارب بم و موضوع مدیریت بحران در بم منتشر شده ؟ تجاربی که در سینه های مدیران بحران عظیم بم مانده و مکتوب نگردیده ....

در قالب مقاله ای به لزوم ایده گیری از موزه زلزله کوبه و لزوم احداث «موزه زلزله بم» پرداخته ام. به دلیل گرانی قیمت بلیط هواپیما امکان حضور در همایش برایم فراهم نشده! که البته ارائه پوستری توسط همکار محترم مقاله صورت پذیرفت .  

دیروز و در افتتاحیه این همایش در دانشگاه تهران  دکتر غلامعلی حدادعادل  با قرائت متنی از خاطرات ملاقات ناصرالدین شاه با شاهزاده‌ای به نام مِیجی(Meiji) که بعدها امپراتور قدرتمند ژاپن شد، به اهمیت ژاپن برای ایرانیان اشاره کرد و گفت: ژاپن در میان کشورهای آسیایی همواره موضوع مورد علاقه و مطالعه ایرانیان بوده است.^(۳)

وی در مقایسه سیر تحولات در ایران و ژاپن افزود: اصلاحات در ایران و ژاپن آغاز شد. در ایران با امیر کبیر و در ژاپن توسط مِیجی توسعه پیدا کرد و نتیجه‌اش ژاپنی است که امروز می‌بینیم و در ایران ادامه پیدا نکرد که این خود سوالی است که مطرح است....