تجلیل از فراریِ مخمصه

رابرت دنیرو

هرسال حوالی ماههای دی و بهمن (اطراف فوریه)  ایامی است ...

ادامه مطلب

مستند میراث آلبرتا

میراث آلبرتا 

مستند میراث آلبرتا اثری حرفه ای ، خوش ساخت و در عین حال سطحی در باب پدیده فرار مغزها از جامعه ماست . فرار مغزها عنوانی است که در این مستند از آن استفاده می شود ؛ واژه ای که بیان بهتر آن می تواند "مهاجرت نخبگان" باشد . مهاجرت بجای فرار و نخبه بجای مغز . واژه ای که بیان دیگری از آن را امیرخانی تحت عنوان "نشت نشا" بکار برد ؛ نشت بجای فرار ، چرا که "فرار" پدیده ای ناگهانی است و نشت روندی تدریجی ، آرام و بی صدا . نشا بجای نخبه ، چرا که "آنکه می رود" همچون نهال یا نشاءی است که «آماده درخت شدن» و ثمر دادن است اما در خاک دیگری به ثمر می نشیند .

میراث آلبرتا فارغ از قوت ها و ضعف هایش اما ، اتفاقی مهم باید انگاشته شود . مهم از این جهت که بالاخره "حرفی " است در خصوص یک موضوع مهم . موضوعی که بنا به اقتضائات روزگارمان ، مجالی برای پرداختن به آن نمانده و حال اینکه کسی پیدا شده و حرفی زده ، جای تامل دارد .

عزیزترین هایت در سودای زندگی در خاکی دیگرند و این موضوع که دغدغه هر روزصبح و شام توست ، دغدغه بسیاری نیست . پس به محض اینکه می شنوی صدایی و حرفی در این باب هست با چشمِ نگران - به تعبیر حافظ- نگاه می کنی که ببینی ... ادامه مطلب

ادامه مطلب

... برای حال و هوای این ایام

پیچیدگی ها

در باب سریال مختارنامه مطالب زیادی نوشته و منتشر شد . مطالب و یادداشتهایی که بعضاً  بسیار عمیق با این ساخته تاریخی برخورد کرده و "به دقت" نقاط قوت و ضعف آن را به معرض نقد قرار داده بودند. میرباقری کوشید تا در مختارنامه به ارایه روایتی متفاوت از برخی مفاهیم بپردازد و ... ادامه مطلب  

                 

ادامه مطلب

انعکاسی از صدای حافظ

یک خبر خوب

 در رسانه ها خبری در باب کار اخیر هنرشناس صاحب ذوق کشورمان منتشر شد مبنی بر اینکه محمدعلی فارسی کار تهیه فیلم مستندش راجع به پروفسور شارل هانری دوفوشه کور فرانسوی را به پایان رسانیده است . خبری بس مسرت بخش است در میان اخبار این روزگار که همه خبری می شنوی اما در میان اخبار ، شنیده هایت راجع به هنر فاخر اندک است و صدایِ سخنِ عشق در این دنیای عقل مدارِ مبتنی بر اقتصاد و سیاست ، کمتر شنیده می شود. ^{(۱)  (۲)}

داستانِ گِلی خوشبوی که روزی از دست محبوبی به دست سعدی رسید و بویِ گِل ، یادِ گُل را در خاطر پرشور سعدی آورد ، همان حکایت شورانگیز پروفسور شارل هانری دوفوشه کور فرانسوی است که سالیان سال است همنشین گلزار غزلیات حافظ است و نفسِ گُل در نفسش گرفته و بوی گل گرفته ...  ادامه مطلب

ادامه مطلب

فیلم گوست داگ

یادداشتی بر فیلم Ghost Dog

فیلم گوست داگ Ghost Dog از کارهای دیدنی و خوش ساخت جیم جارموش (Jim Jarmusch) و محصول مشترک آمریکا، فرانسه، آلمان و ژاپن است. برای اسم فیلم ، ترجمه های مختلفی استفاده شده اما شاید قشنگ ترین ترجمه همان ترجمه بخش دوم نام فیلم ، تعبیر "روش سامورایی" هست  . شاید بهتر است که بخش اول نام فیلم را ترجمه نکنیم و از خود عبارت استفاده کنیم . 

 

شخصیت کلیدی فیلم یک سامورایی عارف است که این نقش را بازی هنرمندانه فراست ویتاکر واقعا دیدنی می کند.  

در جهانی که آداب و اصول اخلاقی و شیوه ها و سنت های کهن در حال از بین رفتن است ، گوست داگ  ، یک آمریکایی سیاه پوست ....

ادامه مطلب

سریال در مسیر زاینده رود

در مسیر زاینده رود

 

در مسیر زاینده رود تصویرگر زیباترین جلوه های شب و روز سپاهان بود . این شاید مهمترین مشخصه این سریال بود. منازلی که بخش مهمی از داستان در آن اتفاق افتاد از منازل سنتی و با معماری قدیمی ایرانی بود. جدای از داستان سریال، این اثر تلاشی بود برای به تصویر کشیدن معماری و هنر ایرانی و اینکه زندگی ، حتی زندگی لوکس  ... ادامه مطلب 

ادامه مطلب

یادداشتی در خصوص فیلم Toy Story 3

 داستان اسباب بازی ها (Toy Story 3)

روایتی دیگر برای دنیای بازی بچه ها  

انیمیشن Toy Story 3 از حدود یک ماه پیش در سینماهای مختلف دنیا در حال اکران است. در ژاپن نیز صف بلند مقابل بسیاری از سینماهای نمایش دهنده این فیلم و پیش فروش بلیط سانس های مختلف این فیلم در حدی بود که بسیاری از مردم ناچار می شدند که در سانس انگلیسی زبان  ( و نه به زبان ژاپنی ) این فیلم را تماشا کنند. 

شاید زمانی که اولین قسمت فیلم  در سال ۱۹۹۵ وارد بازار شد کسی گمان نمی کرد که قرار است این انیمیشن قوی، به صورت طولانی مدت وارد دنیای بازی بچه های "دنیای معاصر" شده، گام به گام با آنها همراه شده و بعد از حدود ۱۴سال قسمت سوم این مجموعه نیز وارد بازار سینما شود.  "اَندی" کودک صاحب عروسک ها که در Toy Story 1 کودکی خردسال بود امروز در سال ۲۰۰۹ بزرگ شده و (بنا به تعبیر فیلم )در آستانه رفتن به کالج است. اندی سنش برای داشتن اسباب بازی دیگر خیلی زیاد شده و در این بین اسباب بازی ها از سرنوشت نا معلومی که در انتظارشان هست وحشت دارند. اسباب بازی ها در این قسمت خودشان را به آب و آتش میزنند تا .... ادامه مطلب  

 

ادامه مطلب

اسکار امسال (۲)

تارانتینو در اُسکار امسال

حال که بحث مراسم اسکار و فیلمهای منتخب امسال پیش آمد خوب است تا همزمان با داغ بودن مباحث مربوط به آن ، نگاه دیگری به این رویداد مهم سینمایی داشته باشیم.

در هر حال ،به رغم وجود جشنواره های سینمایی متعدّد در کشورهای مختلف (همچون کن در فرانسه ، بفتا در لندن ،گلدن گلوب در کالیفرنیا و ...)، مراسم اسکار به عنوان مهمترین رخداد سینمایی محسوب می شود . حال پرداختن به اینکه چرا مراسم اسکار اینگونه هست و اینگونه شده نیازمند بحثی دیگر و مجالی وسیع تر است ؛ اما به هر تقدیر، اُسکار به عنوان متر و معیاری برای ارزیابی بهترین ساخته های سینمایی سال دنیا، قرار گرفته است . این موضوع با در نظر گرفتن این واقعیت که در دنیای امروز سینما تاثیرگذارترین و مهم ترین ابزار فرهنگی محسوب می شود، اهمیت اسکار را برای ما بیشتر می نمایاند. فرهنگ به مفهوم آداب،تربیت ،هنر،ادبیات،خط ،موسیقی ،رسوم و سنتهای مخصوص یک جامعه است که در طول سالیان دراز در وجود آن جامعه شکل گرفته و مولفه های آن از ارکان تشکیل دهنده هویت جامعه محسوب می شوند. سالهاست که سینما قدرتمندترین و تاثیرگذارترین ابزار در حوزه فرهنگ تلقی شده و مراسم اسکار بزرگترین جشن سال دنیای سینما محسوب می شود.

 کوینتین تارانتینو ^(۱) راوی فیلمهایی با ساختار پُست مدرن ، اما در اسکار امسال با Inglourious  Basterds  مطرح شد و خوب این امری طبیعی است .این استاد بزرگ ساخت فیلمهای خشن که با فیلم مطرح «قصّه های عامه پسند» در سینمای معاصر ظهور کرد و سالهاست که مورد تمجیدهای بی پایان اهالی دنیا سینما قرارگرفته ، امسال روایت جدید خود از جنگ دوم جهانی را به اسکار آورد و اهالی سینما این ساخته جدید را شایسته دریافت جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل مرد ( بخاطر بازی فوق العادۀ کریستوف والتس ) و همچنین " نامزدی" در بخش هایی همچون :بهترین کارگردانی ، بهترین فیلمبرداری، بهترین تدوین، بهترین فیلمنامه غیراقتباسی ، بهترین صدابرداری و بهترین میکس صدا  دانستند.

اما پیش از دیدن فیلم، این سوال در ذهن می آید که چرا اسم فیلم اینچنین بی ادبانه و عجیب است ؟ نامی که طی ماههای گذشته اعتراض های زیادی را در مطبوعات غرب به همراه داشت ... ادامه مطلب

             

        

 

ادامه مطلب

اسکار امسال

مهلکه (Hurt Locker) در اُسکار امسال

از میان فیلمهایی که امسال نامزد دریافت جوایز اسکار هستند ، دیدن فیلم مهلکه (Hurt Locker) برایم مهم بود. شاید چون از ماهها قبل از ساخت فیلم ،اخبار و شنیده ها حاکی از آن بود که قرار است این فیلم روایتگر مسائل "امروز" عراق باشد . شاید هم به دلیل همذات پنداری با مردم عراق ، مردم کشوری که در کنار ما زندگی می کنند اما در کنار ما، به گونه ای بسیار متفاوت از ما زندگی می کنند. یا شاید به دلیل سفری که همچون بسیاری از ایرانیان به عراق داشته ام و حال و روز و سامان مردم آن دیار را از نزدیک دیده ام یا شاید به خاطر بحث جنگ . یا شاید هم چون که رقیب اصلی «آواتار(Avatar)» در اسکار امثال، «مهلکه» است. به هر تقدیر در انتظار دیدن این فیلم بودم و اکنون که نتایج آرا اسکار در حال بررسی است دریغ خواهد بود که چند کلامی را برای این فیلم ننوشت ... ادامه مطلب  

 

                   

ادامه مطلب

مستند فاخر

حدیث سرو گلبن حقیقی

۱- هر بار که برای بازدید از طرح راه آهن شیراز -اصفهان به قطعات مختلف پروژه می رفتم و با پیمانکاران قسمتهای مختلف مسیر دیدار داشتم ، بیشترین حسی که پدیدار می شد حس حسرت بود از اینکه اینهمه توان شرکتهای پیمانکاری ایرانی و زحماتشان در کوه و بیابانها قرار گرفته و مردممان از این سطح توان شرکتهای قدَر و فعال در حوزه راه آهن بی اطلاعند. قبلاً احداث یک تونل سالها در کشور ما زمان می برد. یا احداث یک پل بزرگ، کاری بسیار زمان بر بود .اما اکنون اگر مدیریت دولتی پول را به نحو مناسبی تامین کند چند ماهه یک تونل عظیم آماده می شود . حدود ۱۴ کیلومتر تونل در این مسیر در عرض مدت کوتاهی حفاری و لاینینگ شد .آقای حاج مومن زاده مدیرعامل شرکت سیمین سپاهان ، پیمانکار قطعات اول و دوم مسیر، ۲۵ دستگاه پل با دهانه ۳۰ متری را در عرض سی روز ساخت.همه حیرت کردند. رکوردی که شایسته توان این پیرمرد پر جنب و جوش اصفهانی بود. آقای اختراعی مدیرعامل شرکت تیراژ و همکاران مشهدی اش .....

ادامه مطلب

سیف اله داد

سیفُ اله داد

۱- روحِ هنرمندِ سیف اله داد خالقِ "بازمانده" امروز از میان ما رفت . داد پس از مدّت طولانی جدال با درد و بستری بودن در بیمارستان با فرشته مرگ همراه شد و در میان هیاهو و شلوغی های این روزها ، خاموش و بی صدا رخت بربست . به رغم سخنان بسیاری که درخصوص ماجرای فلسطین و این غصبِ تاریخی زده شده اما تعداد آثار هنریِ فاخر در این خصوص بسیار ناچیز است .در حوزه قلم کارهای آل احمد و در حوزه سینما بازماندۀ سیف اله داد جزءآثار فاخر محسوب می شوند.

۲- بهار ۱۳۸۱ بود و هوا پر از طراوت فروردین ماه . صبح تا ظهر در کارخانه سدید به جلسات طولانی بحث ساخت سازۀ فولادی گذشته بود. عصر پس از پایان کار از کارگاه برج میلاد به خیابان حجاب رفتم ، مراسمی تحت عنوان " فردایی دیگر" جهت سالگرد شهادت سیّد مرتضی آوینی . سخنرانان عبارت بودند از بهروز افخمی ، سیف اله داد ، نادر طالب زاده و اکبر نبوی. از دیدن جمعیت حاضر در سالن حسابی تعجّب کردم. سالن بزرگ حجاب پر بود از جمعّیت جوان و به سختی می شد صندلی خالی پیدا کرد. از دیدن اینهمه علاقمند به سید مرتضی  در میان نسل جوان خوشحال شدم .

محور صحبت های نادر طالب زاده راجع به سرمقالۀ دوروز قبل مجله نیوزویک بود .نیوزویک راجع به همسان سازیِ فرهنگی نوشته بود. افخمی از خاطراتش راجع به سید مرتضی می گفت و از نوشتار آوینی در تحسین ساخت فیلم "عروس" . اینکه عروس یک نوآوری در سینمای ایران بود و همه به آن تاختند امّا آوینی آن نوشته معروف را راجع به عروس نوشت. سیف اله داد راجع به شخصیت آوینی صحبت کرد و از اینکه وی با شناخت عمیقش نسبت به شرایط جامعه و متناسب با نیاز عمل می کرد . "داد" جمله ای بکار برد با این مضمون که ....

ادامه مطلب...

ادامه مطلب

سریال حضرت یوسف

سریال حضرت یوسف

علاقۀ حیرت آور مردم ژاپن به کشور "مصر" و سفرهای متعدد مردم این کشور به "مصر" تا مدت ها برایم سوال بود. پخش برنامه های مختلف از تلویزیون کشور ژاپن در خصوص "اهرام" کنجکاوی ام را بیشتر کرد. بارها می دیدم که در شبکه های مختلف به تفصیل به مسائل اهرام از جنبه های مختلف پرداخته می شود. یک بار در برنامه ای حدود "شش ساعت"(!؟) با حضور باستان شناس معروف آمریکایی در این خصوص بحث شد. یک برنامۀ مستند شش ساعته واقعا خسته کننده است لیکن این امر نشانه ای است از علاقه ی مردم کشور به این مطلب. طی صحبت هایی که با دانشجویان دانشگاه داشتم متوجه شدم خیلی از "جوانان" ژاپنی نیز به مصر سفر می کنند. در یکی از کلاس ها موضوع علاقۀ مردم ژاپن به تاریخ مصر را از یکی از اساتیدم پرسیدم. گفت فلان استاد بعد از ازدواج به مصر رفته است. از او بپرس! ... .پس از کمی تحقیق متوجه شدم کتابهای تاریخی بسیار زیادی در زمینه تاریخ مصر و اهرام به زبان ژاپنی ترجمه و منتشر شده است.طی صحبتی که با یکی از دوستان داشتم ایشان می گفت که در روسیه این علاقه به حدی است که سفر به مصر از نشانه های رسیدن به سن ۱۸ سالگی در میان جوانان است...

بی شک "تاریخ مصر" و حکومت های آن سرزمین و پیشرفت های تکنولوژی در گذشتۀ شش هزار سالۀ آن باید بسیار جذّاب باشد. کشوری که امکان احداث سازه هایی داشته که پس از سالها تحقیق هنوز مملو از اسرار شگفت در چگونگی احداث است. سرزمینی که اِشراف پزشکانش به مواد شیمیایی و دارو امکان نگهداری بدن انسان را تا چند هزار سال فراهم می آورده است.سرزمینی که نیل بستر ساز شکل گیری تمدن در آن بوده است. 

پروردگارِ احسنُ الخالقین در یکی از سوره های قرآن بُرشِ زیبایی از یکی از اتفاقاتِ رخ داده در تاریخ مصر را روایت می کند.

****************** 

شاید پخش سریال حضرت یوسف (ع) از سیمای جمهوری اسلامی ایران باعث شده که طی ماه های اخیر توجه ذهنی مردم کشورمان به این داستانِ تاریخی که حضرت رب العالمین آن را "زیباترین داستان : "اَحسنُ القِصَص" نامیده است بیشتر شود. برایم همیشه جالب بوده که کلمۀ "داستان" یا "قصّه" از قول آفریدگار بارها تکرار شده است و این گواهی است بر اهمیت جایگاه قصه گویی و داستان پردازی . حضرت رب العالمین در بخش های زیادی از قرآن کریم همچون روایتگرِ مهربانی، داستان هایی را برایمان نگاشته، با زیباترین و لطیفترین تعابیر و در نهایت ایجاز و خلاصه گویی داستان پردازی کرده است.

بی شک شوق و میل به شنیدن داستان در "انسان" امری فطری است که "خالقِ انسان" در کتاب پیامبرِ خاتم به این مهم بارها و بارها پرداخته است. بارها و بارها داستان های کوتاه و بلند در مصحف عزیز روایت شده است. داستان هایی با دو سه آیه، یا داستان هایی با چند آیه، یا داستان هایی چون یوسف که بخش عمده ای از یک سوره را به خود اختصاص داده است.یک سوره سرتاسر داستان و با نامِ قصص : قصّه ها . یک سوره با شرح سه داستان تاریخی مختلف به نام کهف . وگاه داستان هایی کوتاه در متن یک سوره همچون داستان های کوتاه در سوره های بقره ، آل عمران و ... 

در ادبیات غنی ایران زمین ادیبانِ داستان پردازِ سترگی داستان پردازی کرده اند. عطّار و داستان های حکیمانه اش در باب سیمرغ و ... ، فردوسی و شاهکار حماسی اش ـ که به جهت بیدار نمودن روح سلحشوری خفته در ایرانِ قرن پنجم داستان پردازی کرده ـ ، سعدی که استاد داستان های کوتاه است. داستان هایی حتی در حد یک بیت :

              شخصی همه شب بر سر بیمار گریست    چون صبح بشد شخص بمرد و بیمار بزیست!!!

و اما این همه یک سو و روح سترگ و پیچ در پیچ مولوی به یک سو. مولویِ بزرگ که در غزلیات شمس بی تابانه و پای کوبان جذبه های روح خود را می سراید ( :خون چو می جوشد منش از شعر رنگی می دهم) در مثنوی چون پدری مهربان و پرحوصله داستان هایی تودرتو ،کوتاه و بلند، واقعی و تخیلی روایت می نماید. چه زیبا سروده است در دفتر اول مثنوی و در داستان پادشاه و کنیزک :

                     بشنوید ای دوستان این داستان    خود حقیقت نقدِ حالِ ماست آن

 در مثنوی معنوی صدها داستان زیبا وجود دارد. نکتۀ زیبا در داستان های مولوی استفاده از ابتکار داستان در داستان است. به عنوان مثال در دفتر اول مثنوی ، جناب مولوی برای بیان یک معنی در حال شرح داستانی با عنوان "انکار کردن پادشاه جهود و قبول ناکردن نصیحت خاصان خویش" است، ناگهان برای روشن تر شدن موضوع داستانی در دل این داستان می آورد :

 از کلیله باز جو آن قصّه را      واندر آن قصّه طلب کن حصّه را 

و به بیان چندین داستان زیبا در دل این داستان می پردازد .  

***********

داستان پردازی مستلزم "قوّۀ تخیل" است. این مهم به ذهنی قوی و هوشی سرشار نیازمند است.

در دنیای امروز "سینما" مهمترین و تاثیرگذارترین ابزار در حوزۀ فرهنگ است. "فیلمنامۀ خوب" مهمترین شاخص تاثیر گذار در شکل گیری یک فیلم ماندگار است. فن و تکنیک فیلم سازی، بازی هنرمندان، جلوه های ویژه، تدوین، صداگذاری ، موسیقی و ... همه در مرحلۀ بعد قرار دارند. اگر می بینیم در جمهوری اسلامی ایران به رغم وجود امکانات مکفی جهت ساخت یک فیلم قوی و به رغم عشق و علاقۀ عظیم و خالصانۀ مردم کشور به امام حسین (ع) ،تنها دو فیلم خوب و تاثیرگذار (سفیر حسین و روز واقعه) ساخته شده، تنها به دلیل عدم وجود فیلمنامه قوی و بدیع است که انگیزه ای باشد برای کارگردانان زبردست.

"فیلمنامه نویسی" نوعی داستان پردازیِ تخصصی است. فارغ از بحث کارگردانیِ فرج اله سلحشور در سریال حضرت یوسف، می توان گفت فیلمنامه ای که می خواهد روایتگرِ احسن القصص بوده، به "تاریخ" شگرف سرزمین مصر نیز اشاره داشته، به لطیف ترین بحث وجودی انسان (: عشق) و موضوع تقوا و پاکدامنی پرداخته و از زیباترین و مستحکم ترین جملات ادیبانه نیز برخوردار باشد باید "احسن فیلمنامه های تاریخ سینمای ایران" باشد. جای این انتظار هست که در کشور ما با توجه به تجربه و سابقۀ وجود فیلمنامه هایی همچون فیلمنامه ی روز واقعه (در حوزۀ سینمای دینی) بید مجنون، باران (در حوزۀ سینمای معناگرا) آژانس شیشه ای، روبان قرمز و ... (در حوزۀ سینمای جنگ)، هزاردستان (در حوزۀ سینمای تاریخی) و همچنین سریالهایی چون امام رضا (ع)،امام علی (ع) ، شب دهم و ... می بایست شاهد دیالوگهای مستحکم تر، لطیف تر و ادبیاتی استوارتر می بودیم. می دانیم که داستان حضرت یوسف الهام بخش مضامین شگفتی در شعرای تاریخ کهن ایران زمین بوده و نمونه های بسیاری از پرشکوه ترین پرداخت های ادبی در این زمینه وجود دارد.^(۱)

علاوه بر این شاید اگر جهت پروژۀ بزرگ و مهمی چون سریال حضرت یوسف از تجربۀ کارگردانی چون مجید مجیدی، ابراهیم حاتمی کیا ، کمال تبریزی یا حسن فتحی که در روایت معانی لطیف و ماورائی از بیان و سبکِ خاص خود برخوردارند استفاده می شد شاهد خلق صحنه های ماندگارتری می بودیم. لوکیشنهایی که می توانست ماندگارترین صحنه های تاریخ سینمای ایران باشد .من باب مثال،پردازش بهتر شخصیت یعقوب نبی، عشق او به یوسف ، پاکدامنی یوسف ،شَدائد زندگی یوسف و .... از مواردی هستند که می توانست پرداختهای بسیار بهتری در کارگردانی داشته باشند.همذات پنداری جوانان کشورمان با یوسف صدیق در سایه پرداخت بهتر شخصیت این عبد صالح الهی محقق می گردید. فرج اله سلحشور همچنان که خود نیز در یکی از مصاحبه هایش گفته کارگردان نیست و یک روایتگر دینی است. 

************

بی شک هدف این نوشتار نادیده انگاشتن زحمات قابل توجه عوامل این پروژه بزرگ نبوده و نیست ،بلکه اشارتی است به جایگاه رفیع داستان حضرت یوسف علیه السلام. قطعا امکان بهبود و تنظیم کیفی تر این طرح به عنوان روایتی از احسن القصص وجود داشت و در این راستا تنظیم بهتر ، دقیقتر و لطیفتر فیلمنامه مهمترین مساله بوده و این مهم می توانست با تامل ،مشورت بیشتر و بهره گیری از نظرات اصحاب رسانه ، کارگردانان مطرح تر و ادیبان زبردست محقق گردد. 

 *************

شاید یکی از برکات روایت داستان زندگی حضرت یوسف از سیمای جمهوری اسلامی ایران این بوده که بسیاری از هموطنان جهت آگاهی بیشتر به نصِّ قرآن کریم و آیات مصحفِ شریف مراجعه ،توفیق تیمن دل و دیده برای بسیاری از ایرانیان فراهم گشته است.لذا به جهت حسن ختام بحث بهتر است اشارتی بشود به یکی از زیباترین آیات این سوره شریف.

پروردگار در بخشی از داستان، در پی شرح ماجرای حسادت برادران و به چاه فرو افتادن یوسف و سپس بردن او به مصر توسط کاروان و جایگاه او نزد عزیز مصر پس از شدائد متحمله در اشارتی لطیف چنین می گوید: 

...والله غالِب علی اَمره و لکِن اَکثر الناس لایعلمون ...

...و خدا بر كار خويش چيره است ولى بيشتر مردم نمى‏دانند...

 درود برنفس بیدارِ سحرگان ، حافظ شیراز، آنجا که در این باب با تعبیر زیبای " اوجِ ماه " سروده :

عزیز مصر به رغمِ برادرانِ غیور                ز قعرِ چاه برآمد ، به اوجِ ماه رسید

مرو به خواب که حافظ به بارگاهِ قبول           زِ وردِ نیم شب و درس صبحگاه رسید  

---

۱- الهام گیری از داستان حضرت یوسف به دفعات در اشعار سعدی ،مولانا و حافظ علیه الرحمه رخ داده است . مولوی عزیز درکلیات غزلیات شمس در ۲۴۵ بیت ، در مثنوی معنوی در  ۶۴ بیت مضامین زیبایی با نام یوسف ایجاد کرده است. حافظ علیه الرحمه نیز در ۱۱ غزل خویش نام یوسف را بکار برده است . شاید معروفترین ابیات در این باب در ذهن هر ایرانی این غزل باشد:

یوسف گمگشته بازآید به کنعان غم مخور              کلبه احزان شود روزی گلستان غم مخور

الهام گیری های بسیار زیبا در ابیات سعدی از داستان یوسف دیدنی است.تعبیر لطیف "من آزادی نمی​خواهم که با یوسف به زندانم" نمونه ای از این دست واژه سازی های شکرستان سعدی شیراز است .