یادداشتی به بهانه عید غدیر

یادداشتی به بهانه عید

*****************

دکتر محمدعلی انصاری یگانه ای است در دوران و روزگار ما که اگر واژه «گوهر» را برای ارزش وجود این عزیز گرانمایه بکار بریم بر سبیل خطا سخن رانده ایم که ایشان «معدنی» است از گوهر ها و مروارید ها و جواهرات معنوی.

برای آنان که در جستجوی معانی و مفاهیم تو در توی آیات مصحف شریف و در تفسیر وجوه بی پایان قرآن کریم، سودای همصحبتی و شنیدن صدایی و کلامی همچون صدا و کلام علامه طباطبایی ره را در ضمیر جان با خود به همراه دارند ، صدای دکتر انصاری به سان زلال آبی است برای تشنگان بادیه.

سبک خاص ایشان در تفسیر قرآن ، بیان منحصربفرد ایشان در بهره گیری از ادبیات غنی پارسی ، نحوه ورود به حوزه تفسیر آیات و .... شنیدن معانی شگرف و سترگ آیات را از لسان این عزیز ، با لذتی روحی و حظی وافر همراه می نماید.

یکی از دوستان که مدتی توفیق شرکت مستقیم در جلسات درس ایشان در شهر مشهد را داشتند و به جهت کار و اشتغال به تهران منتقل شده بود می گفت :« سه سال است در تهرانم و ترافیک تهران را حس نکرده ام چرا که هر روز در طول مسیر رفت و برگشت به محل کار،با صدای دکتر انصاری همراهم.» (۱)

موشکافی ریشه های کلمات و سپس پرداختن به معانی آیات در بیان ایشان با چنان ظرافت و تسلطی همراه است که برای آنان که در جستجوی امر قدسی روزگار می گذرانند ، بهجتی خاص را به همراه می آورد... که توفیق درک گوشه ای از آیات مصحف شریف و غور در معانی کلام آسمان، توفیقی است بزرگ.

*************************

امروز روز عید غدیر است و متناسب با این روز و تکرار مکرر نام علی در این روز ، مشتاقم که کلامی از علی بشنوم. 

یکی از نامه های دستنویس حضرت علی ، نامه ای است که ایشان در واپسین سالهای عمر و پس از حوادث پیچیده و عجیب صفین به امام حسن می نویسند. این نامه بنا به تعبیری عالی ترین سند مکتوب تربیتی است و بررسی دقیق و عمیق آن برای تمام فعالان حوزه های آموزش و تربیت ، سودمند و پرفایده است. نامه ای حاوی توصیه هایی از یک پدر ، پدری چون علی ، به فرزند ، فرزندی چون مجتبی. چه نامه ای ...

توفیق یار بود تا در چند روز گذشته شرح این مکتوب علی را با صدای محمدعلی انصاری بشنوم. این نامه شگفت که صدای علی را از احوال دهر و نگاه علی را به روزگار برای ما به همراه دارد در کتابی تحت عنوان « منشور تربیت » توسط دکتر انصاری منتشر شده که خواندن آن برای تمام دوستداران حدیث حکمت ، مفید فایده خواهد بود. همچنین فایل صوتی این کتاب نیز در مجموعه آثار ایشان در قالب سی دی عرضه شده است که جهت دسترسی به پایگاه اینترنتی مرکز نشر آثار ، می توانید از «این لینک» و جهت مشاهده سایر مجموعه کتابهای منتشر شده در شرح نهج البلاغه ، از «این لینک» استفاده فرمائید.(۲)

 

---

۱- جلسات و نشست های مستمر ایشان در شهر مشهد سه نوبت در هر هفته برگزار می شود. لیکن همه ساله در ایام ماه محرم در تهران (خیابان دیباجی ) و در طول ماه رمضان در لندن جلسات سخنرانی های ایشان برگزار می شود. 

۲- مجموعه کتابها و آثار این عزیز در حوزه تربیت ، جهت فعالان حوزه آموزش مجموعه ای است غنی . ( لینک کتابهای حوزه تربیت)  

      

کتاب وکتاب نخوانی

کتاب و کتاب نخوانی 

قسمتهایی از اخبار حوزه کتاب را از بخش کتاب سایت خبرآنلاین پرینت گرفته بودم تا در قطار و در مسیر دانشگاه بخوانم . به مصاحبه ای رسیدم از فرزاد جمشیدی که فهرست بلندبالایی از کتابهای مورد علاقه اش را با آن بیان جذاب همیشگی اش نام برده بود و در متن بحث و صحبت ها لب به اعتراض گشوده بود و از فضای موجود در عرصه کتاب و کتاب خوانی کشور گفته بود . جمله ای بکار برده بود با این مضمون که : « کتاب خریدنمان هم مثل پیامک فرستادنمان است و پیامک فرستادنمان مثل فست فوت خوردنمان! همه چیز جامعه ایرانی به هم می آید. ما باید کتابخوان ها یمان را در یک محیط فکری خوب قرار دهیم و دائما به درستی تغذیه کنیم تا فرهنگ کتابخوانی و هدیه دادن در جامعه، جانی تازه یابد. باید ذائقه مخاطب را جهت دهی کرد و به سمت و سوی درست هدایت نمود.  » یعنی که در این فضای کتاب نخوانی موجود در کشور ، یکدفعه همه به سمت یک کتاب هجوم می بریم و آن کتاب مکرر در مکرر تجدید چاپ می شود و بعد آن را به عنوان سمبل کتاب خوانی در این روزگار کتاب نخوانی معرفی می کنیم . بعد هم بحثی داشت در این باره که باید در این عرصه "کار اساسی" شود و اطلاع رسانی شود و تیراز ۳۰۰۰ جلد برای یک کتاب در یک جامعه ۷۰میلیونی واقعاً بد است و از این حرفها .... داشتم فکر می کردم بازهم از این حرفهای شعاری و کلیشه ای و نشدنی و ... سرم را بالا آوردم که نفسی تازه کنم این تصویر زیر در را مقابلم دیدم . حسن اتفاق بسیار جالب و بانمکی  بود.      .... ادامه مطلب

 

  

ادامه مطلب

تربیت فرزند و کتاب

تربیت فرزند و کتاب

برای انجام جزیی ترین کارهای تخصصی در دنیای امروز به مطالعه و کتاب خواندن باور داریم اما در امورات مرتبط با شیوه زندگی یا به تعبیر غربی ها Life Style عمدتاً به غرایز یا باورهای درونی  توجه  داشته و در این حوزه که بسیار مهم تر از حوزه امور تخصصی است به کتاب و کتاب خواندن باور نداریم . عملکردهای ما بیشتر از برخی باورهای مبهم شخصی یا بعضی شنیده های نامنظم از دوستان و اطرافیان شکل گرفته و به مطالعه جدی و تخصصی در حوزه مسائل مرتبط به زندگی شخصی اعتقاد نداریم . یکی از مهمترین این مسائل و مباحث موضوع تربیت فرزند است ."چقدر در این حوزه به صورت تخصصی آموخته ایم و آموخته هایمان مبتنی بر کدام الگوست ؟ چه طرح مشخصی برای تربیت فرزند در ذهن داریم ؟ اساساً انسان متعادل وموفق چه ویژگی هایی دارد که آنها را برای فرزند خود بخواهیم ؟ " اینها سوالاتی است که از بسیاری از دوستان و اطرافیان پرسیده ام .

در دو هفته گذشته که نمایشگاه بین المللی کتاب در تهران دایر بود ، اخبار و گفته های زیادی حول و حوش کتاب و کتاب خوانی در رسانه های کشور مطرح شد. بی مناسبت نیست که درباره یکی از کتابهای ارزشمند در حوزه تربیت فرزند گفتگویی داشته باشیم .

What Do You Really Want for Your Children عنوان کتاب ارزشمندی است نوشته "وین دایر" ( Wayne W. Dyer)  که در آن طی ده فصل مباحث ارزنده ای در خصوص تربیت فرزند به بحث و کنکاش گذاشته شده است . مباحثی همچون: عدم وجود ترس و هراس در فرزندان ،چگونگی  ایجاد اعتماد به نفس در بچه ها ، دوری بچه ها از تشویش ، وجود آرامش و شادی در زندگی بچه ها ، پرورش خلاقیت و آرمانهای معنوی در فرزندان و ... مباحثی است که در فصول این کتاب به آنها پرداخته شده است . ترجمه روان و بسیار سلیس خانم توران ملکی از این کتاب در نمایشگاه کتاب سال گذشته تحت عنوان « چه کنیم تا فرزندان خوشبختی داشته باشیم ؟» توسط انتشارات رشد وارد بازار نشر ایران شد .    

نکته قابل توجه در این کتاب ارائه راه حل های عملی است که وین دایر در فصول مختلف کتاب به آنها اشاره نموده . او تنها به صحبت در خصوص "کلیات" اکتفا ننموده و با ارائه "مثالهای کاربردی" تلاش نموده تا مسیر پدر و مادری که علاقمند به داشتن فرزندی سالم ، شاداب ، با روحیه و مثبت اندیش هستند را ترسیم نماید . این ایام که مشغول مطالعه این کتابم بیشترین چیزی که در خلال نوشته های دایر به ذهن می رسد این است که هر کسی پیش از تربیت فرزند باید بتواند ابتدا خود را تربیت کند  که سودای آموزش فردی دیگر آنگاه که در کار سامان دادن احوال و روحیات خود مانده ام ، سودایی است بیهوده و بی ثمر ... فلذا این کتاب برای پدران و مادران بیش و پیش از آنکه کتاب تربیت فرزند باشد، کتاب ایجاد نظم و اتساق در ذهنِ خود است.

درباره کتاب«ساخت ژاپن، مدیریت و موفقیت» نوشته آکیوموریتا

یک کلاس درس فشرده

یادداشتی در مورد کتاب موریتا ، بنیانگذار شرکت «سونیSony»   

 «آکیو موریتا»  بنیانگذار شرکت عظیم سونیSony و کسی است که در موفقیت های جهانی این شرکت عظیم ، نقش اساسی داشته است . کتاب «ساخت ژاپن، مدیریت و موفقیت» نوشته آکیوموریتا ست که در کشور ما توسط  یوسف نراقی در ۹ فصل ترجمه و به بازار کتاب کشور عرضه شده است .^(۱)

خواندن این کتاب ارزشمند را به همه دوستان و عزیزان توصیه می کنم . مطمئنم که در خواندن نوشته های موریتا با موارد بسیار ارزنده ای از دیدگاههای مترقی این انسان ارزشمند روبرو خواهید شد . مواردی که شما را ملهم از دیدگاههای جدید به زندگی خواهد نمود.

اخیرا خلاصه این کتاب  توسط خانم زهرا اسلامی در سایت خبرآنلاین منتشر شد تا کسانی که فرصت مطالعه کل کتاب را ندارند از این خلاصه نگاری استفاده نمایند . در ذیل خلاصه تنظیمی توسط ایشان جهت خوانندگان محترم این وبلاگ ارائه می شود :

***************************************

ژاپن از کشورهائی است که کاروان توسعه را در عصر حاضر به دنبال خود می‌کشد. کشوری که اختراعات و اکتشافات علمی و تکنولوژیک آن در حال حاضر نه تنها در بازارهای جهانی با کشورهای توسعه یافته اروپائی و آمریکائی به رقابت برخاسته بلکه نقش نیروهای بازار بین‌الملل را نیز تعیین می‌کند. نیروهای محرکه در این کشور «محصولات علمی» هستند و ژاپن به جای صدور فرآورده‌های تکنولوژیک در فکر صدور «‌محصولات علمی»" است‌.

«‌توستوادکو»‌ بنیانگذار ژاپن نوین می‌گوید: «ما نه هیچ منبع طبیعی داریم و نه هیچ قدرت نظامی ما فقط یک منبع در اختیار داریم، ظرفیت ابداع مغزهایمان، این منبع پایان‌ناپذیر است‌، باید آن را بسط داد‌، تربیت کرد‌، تمرین داد و مجهز ساخت. این قدرت دفاعی خواه ناخواه در آینده‌ای نزدیک گرانبهاترین و خلاق‌ترین ثروت مشترک همه بشریت خواهد بود.» ^(۲)

ژاپن با سرمایه‌گذاری عظیم در آموزش و بازسازی نیروی انسانی خود، آن را تبدیل به یک ثروت عظیم و پربها کرده است. تکیه بر آموزش نیروهای خلاق و مبتکر جوان با ... ادامه مطلب

ادامه مطلب

یادداشتی بر کتاب «هوندا» نوشته رابرت ال. شوک

هوندا

 متن زیر خلاصه کتاب «هوندا » نوشته رابرت ال.شوک  (ترجمه ایرج پاد ، ناشر: شرکت سهامی انتشار) است که اخیراً در یکی از سایتهای خبری،فرهنگی تحت عنوان "راز کامیابی ژاپن جنگ زده" با نام اینجانب منتشر شد(لینک سایت خبر آنلاین) . اگر فرصت خواندن کل کتاب را ندارید قطعاً از خواندن این خلاصه لذت خواهید برد.  از اینکه چنین ترجمه های ارزشمندی در بازار کتاب کشور حضور دارد خوشحالم و عمیقا آرزومند دیدن زمانی هستم که در آمدن بهار و سال جدید بجای سررسید و تقویم به یکدیگر کتاب هدیه دهیم.

**********************************

کتاب هوندا کتابی سودمند نه تنها برای مدیران، بلکه برای تمامی علاقمندان به رشد و توسعه جهت آشنایی با کارآفرینی توانا و بزرگمرد تاریخ صنعت جهان است. در هر جامعه‌ای که تعداد این‌گونه آدم‌ها بیشتر باشد آن جامعه پیشروتر است. ژاپن با طی این مسیر توانست در مسیری گام نهد که امروز آن را در میان همه عالم سرآمد کرده است.

کتاب هوندا در چهار بخش به چهار عامل عمده و مؤثر در ایجاد توسعه یک واحد صنعتی موفق می‌پردازد. این چهار عامل یعنی منش و عملکرد بینانگذاران، تأکید بر ارزش مصرف کننده از دیدگاه تولید کننده، تأکید بر ارزش کارکنان از دیدگاه مدیریت و بالاخره فلسفه سازمانی واحد صنعتی با بهره‌گیری از اصول مدیریت ژاپنی تدوین گشته است.

باید قبول کرد ما در جهانی زندگی می‌کنیم که مقام کشورها را قدرت اقتصادی آنها تعیین می‌کند و یکی از مؤلفه‌های قدرت اقتصادی هر کشور را تعداد کارآفرینان آن کشور تشکیل می‌دهد.

امروزه مدیریت کارساز در «بهره‌وری بیشتر» همراه با «کیفیت بالاتر» فرآورده‌ها با «کاهش قیمت» تمام شده جلوه‌گر می‌شود.این دو دستاورد به افزایش تولید ناخالص داخلی و افزایش ثروت ملی یعنی نیروی بیشتر اقتصاد ملتها منتهی می‌گردد.

تشکیلات هوندا امروزه برای ژاپن مولد ثروت و برای جهان صنعت سرمشق پویائی تکنولوژی و غنای مدیریت است. همچنین دنیای امروز، هوندا را یکی از مظهر بازسازی اقتصادی و پیروزی صنعتی ژاپن بعد از جنگ می‌شناسد.

وضعیت ژاپن پس از بمباران شهرهای هیروشیما و ناکازاکی به قول سفیر آمریکا در ژاپن در پایان سال 1945 کاملاً ویران شده، دو میلیون نفر کشته شده‌اند، 40 درصد از سطح شهرها منهدم شده است. این ملت از هرگونه جوهر مادی و معنوی تهی شده است و به قول وی این ملت اینک « ملتی گرسنه، بهت‌‌زده و گمگشته » است.

سوئی چیرو هوندا یکی از هزاران کارآفرین ...ادامه مطلب

ادامه مطلب

شیرین نظام مافی

شیرین نظام مافی

۱- روزهای نخست ورود به دانشگاه کوبه بود که برای پیگیری کارهای ثبت نام به دفتر خانم پروفسور سگوچی در اداره دانشجویان بین الملل رفتم . پس از صحبت راجع به مسائل مورد نظر ،بحث با ایشان به جاهای مختلفی رفت تا اینکه صحبت از ایران شد و گفت که به ایران رفته است و خاطرات خیلی خوبی از دیدن اصفهان دارد و خاطرات خیلی وحشتناکی از نحوه رانندگی در خیابانهای تهران در ذهن دارد (!). گفت که سابقه خیلی خوبی از حضور دانشجوهای ایرانی در دانشگاههای ژاپن هست و دانشجوهای ایرانی اساساً باهوش و با استعداد هستند به علاوه که بر اساس تجربه شخصی او زبان ژاپنی را هم خیلی خوب و سریع یاد می گیرند. بعد اشاره کرد به عکسی که پشت سر من بود . تصویری بود از خانم سگوچی با یک خانم جوان ایرانی . گفت که ایشان خانم نظام مافی از فارغ التحصیلان دکتری IT دانشگاه ماست که از بعد فارغ التحصیلی از دانشگاه تا کنون در شرکت پاناسونیک مشغول به کار است. طوری از کار در شرکت پاناسونیک حرف می زد که  ... ادامه مطلب

ادامه مطلب

دکتر محمود گلزاری ، مجله سپیدۀ دانایی

 سپیدۀ دانایی

«دکتر محمود گلزاری» بی تردید  یکی از پرکارترین و تیزبین ترین روانشناسان کشور است که همچون دیدبانی که در خط مقدم جبهه جنگ آخرین رخدادها و تحرکات را رصد می کند، افق های فرهنگی کشور و آخرین اتفاقات در این حوزه را دیدبانی کرده ، دقیق ترین و عمیق ترین مسائل حوزه تربیتی و فرهنگی را رصد می نماید . نگاه نافذ و تیزبینی که با اشراف عمیق به مباحث نوین «روانشناسی غرب» و در عین حال تسلط شگفت آور به مبانی علوم اسلامی - خصوصا در حوزه تربیت اسلامی - دست در کار مطالعه و تحقیق "حوزه های کاربری" علم روانشناسی است .

دکتر محمود گلزاری بی شک در یک ویژگی صدر نشین دانشمندان علم روانشناسی امروز است : ... ادامه مطلب

ادامه مطلب

مدینه ای تمثیلی

  مدینه ای تمثیلی

«بخارا» جدّی ترین و بهترین نشریه کشورمان در حوزۀ هنر و فرهنگ است که به رغم سُمومِ خزان نشریات فرهنگی٬هنری کشور^(۱) «از عمری طولانی نیز» برخوردار شده است. مباحث ارزنده این نشریه از قلم اصحاب و بزرگان وادی هنر و فرهنگ امروز ایران زمین - که عمدتاً هم گمنام هستند - همچون زلال آبی است برای مشتاقان حدیث حکمت و هنر خصوصاً در این آشفته بازار که همه بیشتر از سیاست می گویند و می شنوند و شنیدن کلام نو و ناب در عرصه هنر امری سخت یاب است. لذا هر نوبت شماره های جدید بخارا را دوستدارانش بسیار محترم شمرده و مطالب اهل قلم را با شوق به نظاره می نشینند.

نوشتار دکتر داریوش شایگان را در خصوص "شهر تهران" می خواندم .در این نوشتار شعف انگیز، تحلیل های دکتر شایگان در خصوص تهران تحت عنوان « آیا تهران مدینه ای تمثیلی است ؟» مطرح شده ،امّا پیش از پرداختن به بحث تهران، احساس و تحلیل ایشان راجع به «شهر» و خصوصاً شهرهای قدیمی  ... ادامه مطلب

ادامه مطلب

کتاب روح ملّتها

کتاب روح ملّتها

بحثی که در نوشتار مورخ۱۲/۶/۸۸ در خصوص تأملی در برخی تفاوتهای ژاپن و آمریکا مطرح شد باعث گشت تا یکی از دوستانِ صاحبنظر عزیز که عمری را در همصحبتی با کتاب و قلم بوده اند، کتاب روح ملّتها نوشته آندره زیگفرید را برایم ارسال کنند . 

این کتاب پرمغز را زیگفرید استاد علوم سياسي واقتصاددان فرانسوي ،در خصوص تفاوتها و ویژگیهای ملتهای - یا به تعبیر بهتر کشورهای - تاثیرگذار در سرنوشت قرن بیستم نگاشته است . 

کلمه "روح ملّتها" را بدان جهت انتخاب کرده که منظور از "روح" را ،روحیه ، مغز ، منشأ و ساختمان باطنی ملتها گرفته . یعنی آن چیزی که ریشه و مبنای همه اعمال و احوال آنهاست. جوهره یا ماهیت اخلاق و محتوای یک کشور.  

با وجود گذشت سالیان نسبتاً زیاد از تنظیم کتاب ، لیکن دیدگاههای زیگفرید در تحلیل ریشه های چگونه بودن ملّتها انصافاً عمیق و متاثر از اطلاعات گسترده و جامع نگری این نویسنده فرانسوی است . پیش از اینکه راجع به کتاب صحبت کنیم خوب است نگاهی داشته باشیم به عناوین فصلهای کتاب :

فصل اول: چهره جهان جدید 

فصل دوم : واقع بینی لاتینی

فصل سوم : هوشمندی و ابتکار فرانسوی 

فصل چهارم :سرسختی انگلیسی

فصل پنجم :حس انضباط آلمانی

فصل ششم : صوفی منشی روسی

فصل هفتم : بالندگی آمریکایی 

فصل آخر: نتیجه ،تعریف و سرنوشت تمدن غربی

ضمیه کتاب ( نوشته مهندس بازرگان ): روحیّه ایرانی

 خواه ناخواه بسیاری از چیزهایی که در ژاپن و شاکله زندگی ژاپنی ها می بینم ذهن را به سمت و سوی واکاوی «علّت ها» و «ریشه ها» سوق می دهد . و خواه ناخواه بخشی از اخبار این روزهای کشورمان نیز ذهن را در جستجوی چرایی حوادث ، به شدت به خود مشغول می دارد . در شرایطی که ذهن تو با انبوهی از "چرا"ها مواجه است و در اینچنین حال و هوایی ،این چند هفته اخیر و در قطارهای رفت و برگشت مسیر دانشگاه ، خواندن تحلیل های زیگفرید که در تحلیلهایش به ریشه ها توجهات خاصی داشته ، بسیار جالب توجه بود. مناسب است تا مروری داشته باشیم به برخی از مواردی که در خلاصه برداریها یادداشت کرده ام :

***************

۱- نویسنده کتاب، زیگفرید خود یک فرانسوی است و فرانسوی ها اساساً حس تعصب وطنی شدیدی دارند که گاهی به خودستایی زننده ای منجر می شود. اما نه تنها با بیطرفی به تحلیل روحیات و ویژگیهای ملل مختلف پرداخته ، بلکه زیباترین فصل کتاب شاید ...  ...ادامه مطلب     

ادامه مطلب

کتابی سرشار از شور و شوق زندگی

کتابی سرشار از شور و شوق زندگی

جلال آل احمد جایی در خصوص گاندی نوشت : " کسی که از نردبان ضعف های بشری بالا رفت و به رهبری قوم رسید".آل احمد در آن نوشتار به مشکلات جسمی و خانوادگی گاندی اشاره می کند و ضمن بررسی نحوه رشد و شکل گیری گاندی ، اثرات او بر شبه قاره را بررسی می نماید.

بروز آنفولانزای جدید در مناطق مختلف دنیا باعث شد که در عرض چند روز حدود ۳۰۰ نفر در منطقه کانسای (اوساکا و کوبه ) به این بیماری مبتلا شوند و دولت ژاپن در یک تصمیم سریع،دستور تعطیلی کلیه مدارس و دانشگاهها را در این منطقه از کشور به مدت یک هفته صادر کرد.از خوش آمد روزگار و لطف و محبت یکی از عزیزان ،کتاب معروف جان پی.کاتر استاد دانشگاه هاروارد در خصوص بررسی زندگی بنیان گذار شرکتهای ناسیونال و پاناسونیک : "ماتسوشیتا" بدستم رسید . در فرصت تعطیلی اجباری دانشگاهها مشغول مطالعه این کتاب بودم.

انصافاً در بخشهایی از کتاب حیرت زده در برابر فراز و نشیب های عجیب زندگی این انسان بزرگ یکی از مهمترین چیزهایی که به ذهن می رسید همان سخن آل احمد در خصوص گاندی بود.آری ماتسوشیتا را نیز فردی می بینی که گویی تمام نظام طبیعت پیرامونش او را در مجموعه ای از سختی ها ، ضعف ها و کمبودهای جسمی و خانوادگی پیچیده اما او با تلاش و تلاش در مسیری سخت قدم می گذارد و به نقاط خاصی از زندگی انسانی می رسد که براستی تا پیش از این کتاب به این نقاط زندگی نیندیشیده بودم.

نکته جالب در مورد کتاب این است که این کتاب نه بوسیله یک شرح حال نویس یا داستان نویس معمولی ، بلکه بوسیله یکی از صاحب نامترین اساتید رشته مدیریت دانشگاه هاروارد و پس از ۶ سال تحقیق و مطالعه در اسناد شرکت پاناسونیک و نوشته های باقیمانده از ماتسوشیتا تنظیم و گردآوری شده است. کسی که به اذعان خود در پیشگفتار کتاب ، در ابتدای امر میل چندانی به هدایت این پژوهش نداشته ، اما با کمی آشنایی عمیق تر با ماتسوشیتا ۶ سال از عمر خود را صرف مطالعه زندگی این انسان بزرگ می نماید.

جان کاتر در فصول مختلف کتاب ، سرفصلهای مختلفی از اندیشه های ماتسوشیتا .....  ادامه مطلب

ادامه مطلب

نه برای لقمه ای نان : ناهار عبرت آموز

نه برای لقمه ای نان :

ناهار عبرت آموز

" نه برای لقمه ای نان " نام کتاب معروفِ ماتسوشیتا بنیانگذار شرکت پاناسونیک است . ماتسوشیتا را درخشان ترین کارآفرین قرن بیستم می دانند.در میان کارآفرینانی همچون هوندا،اکیوموریتا(بنیانگذار شرکت سونی)^(۱) كیشیرو تویودا (بنیانگذار شرکت تویوتا)^(۲)و ... امّا جایگاه ماتسوشیتا از دیگران متمایز است.او یکی از چهره های اصلی در هدایت معجزه اقتصادی ژاپن پس از جنگ جهانی دوّم بود.محصولات شرکت  " پاناسونیک " میلیاردها نفر را در سراسر دنیا صاحب لوازم برقی خانگی کرد.پیش از مرگش در سال ۱۹۸۹ کمتر سازمانی روی کره خاکی مشتریانی بیشتر از او داشت.

در ۲۰ سالگی پس از چندین سال سیم کشی برق و درحالی که تنها چهار کلاس سواد داشت کار خود را با ۱۰۰ ین سرمایه و با تاسیس یک کارگاه کوچک با کمک همسرش و برادر همسرش شروع کرد .پس از مدتی تولید و سعی در ابداع وسایل الکتریکی ، ثبت نام تجاری با مارک " ناسیونال " را انجام داد.در ۱۹۲۳ در سالگرد تاسیس شرکتش یک برنامه بلندمدت ۲۵۰ ساله را اعلام داشت ( ۲۵ برنامه ۱۰ ساله ) و ....

پس از جنگ جهانی دوم در سال (۱۹۴۷) او بجای استراحت دوران بازنشستگی بطور کامل ورشکست شد. شرکت را از وی مصادره کردند و کارخانه های وی در دیگر کشورها توسط همان کشورها، تصرف شد و او در این سن و سال با تمام بدهی ها رها گردید....

                                     ***********************

داستان زندگی ماتسوشیتا به قدری زیبا، جذّاب و پر فراز و نشیب است که در ارزیابی شتابزده و حوصله دوستان ، مجال پرداختنش نیست....

امروز ظهر ناهار را با مهندس سعید رجب زاده بودم. سعید دانشجوی سال آخر دکترای علوم و مهندسی صنایع شیمیایی ^(۳) است.تحقیقاتش در لابراتوار"Material process engineering " بیشتر بر ساخت Membrane  (غشا ) متمرکز است . پر کار و پرتلاش هر روز صبح تا حدود ۹ شب را در آزمایشگاه و با محلولهای گوناگون و آزمایشهای مختلف سپری می کند. گاهی فرصتی می شود تا ناهار را با او و مهندس صفاری با هم باشیم و صحبتی داشته باشیم راجع به روند کارها. 

  

اواسط ناهار سعید به پیرمردی سلام کرد . پیرمرد حدوداً هشتاد ساله می نمود و گذشت سالها بیش از هر چیز در چشمانش پیدا بود.خیلی مسن تر از پدر بزرگ من به نظر می رسید. گفتم عجیب است که در این کشور اساتید را تا این سن نگه می دارند و بازنشسته نمی کنند . پرفسور در این سن که رمق درس دادن ندارد و احتمالا برای تجربه هایشان بها قائلند که ... سعید خندید که این چه حرفی است می زنی ، ایشان آقای توشیکو(Toshihiko  Kitaura)هم دوره ایِ من است .با هم مشغول طّی دوره دکتری هستیم.با هم در یک لابراتوار و با یک استاد می خوانیم.ایشان البته یک سال و نیم بعد از من شروع کرده است.

-دکتری را در این سن شروع کرده است ؟؟!

سعید توضیح داد : ۵۲ سال پیش در دانشگاه کوبه و از همین دانشکده خودمان فارغ التحصیل شده است. پس از آن به مدت ۴۵ سال در شرکت NITTOD ENCO کار کرده است. یک شرکت بسیار بزرگ که فقط در ژاپن ۵۰ شعبه دارد. آقای توشیکو طی مدت ۴۵ سال در زمینه ساخت Membrane  (غشا ) جهت تصفیه آب فعالیت کرده است. ^(۴) پس از بازنشستگی مدتی در خانه بوده و به تعبیر خودش احساس بطالت می کند.لذا به شرکت MEISUI می رود و به عنوان مشاور طرحهای آن شرکت فعالیت می کند.طی هفت سال گذشته که مشاور این شرکت بوده ،جهت انجام آزمایشها به لابراتوار ما(دانشکده خودش!) رفت و آمد داشت. به تعبیر خودش فعالیت و حضور در کنار جوانها به او انرژی جوانی می دهد. آقای توشیکو یک سال و نیم پیش تصمیم گرفت دوره دکتری خود را در همین لابراتوار شروع کند.اکنون با چنان جدیتی کار می کند که باید گفت به تمام معنی کلمه درس می خواند.نکته مهم بهره ای است که ما از حضور چنین فردی در لابراتوارمان می بریم.بهره از سالها تجربه حضور در صنعت .

دوباره پیرمرد را نگاه کردم .آقای توشیکو  . این بار اما با نگاهی دیگر .نگاهی سرشار از احترام. گفتم می خواهم با ایشان حرف بزنم. ادامه ناهار را برویم تا از همصحبتی با او بهره برم.غذا را برداشتیم و به پیش ایشان رفتیم.

با آقای توشیکو هم صحبت شدیم. خیلی گرم ،مهربان و صمیمی از کشورم پرسید و از رشته و کارهایم. جالب اینکه ایشان ناهار را با آکی هیتو  (Akihito) می خوردند. یکی از هم دانشکده ای های سعید. دانشجوی سال دوم فوق لیسانس . پیرمردی ۷۶ ساله و جوانی ۲۴ ساله با هم .^(۵) چیست رمز این معنی و چیست انرژی محرّک اینگونه رفتار ؟ نوع نگرشِ یک انسان چگونه باید باشد و تفکّرش حول چه مداری باید در گردش باشد که این سان مثبت اندیش و مثبت گرا باشد؟ احساس خستگی در من چرا باید باشد وقتی که در این عالم خاک، این نوع نگاه تحسین برانگیز به زندگی هست. آیا نگاه ما به زندگی صحیح است؟ آیا گمان می کنیم امثال ماتسوشیتا فقط در کتابها یا افسانه ها بوده اند؟ نه ،کنار دست ما اگر نگاه کنیم هستند.و بی شکّ گردش چرخهای تولید ، صنعت و اقتصادِ پویا برمبنای وجود این نوع نگاه است.

عصر که به خانه بر می گشتم به یاد صحبت فوق العادۀ ماتسوشیتا در " نه برای لقمه ای نان " بودم. سال ۱۳۸۰ و در جمع همکاران شرکت یادمان سازه این جملات را خواندم وچقدر مهندس زرکوب به وجد آمده بود. آنجا که ماتسوشیتا می گوید :"من در ۹۰ سالگی ام ولی هر روز صبح این شعر را با خود زمزمه می کنم:

جوانی ، جوانی در دل است

جوانی برای آنانکه پر از ایمان و امید هستند ، جاودان است .

 و چالش های هر روز تازه را ،

 با دلیری و اعتماد ، شاد باش می گویند و می پذیرند ...

                                         ***************

سیمون ، برنده نوبل ادبیات جملات مسحور کننده ای دارد. جملاتی که چون گوهری تابنده است : ..." عظمت انسان در این است که زندگی خود را دوباره بیافریند؛ آن چه به او داده شده است، باز سازی کند....با کار ، حیات طبیعی اش را ایجاد می کند. با دانش با نشانه ها ، جهان را می سازد. با هنر، در میان جسم و جانش هماهنگی به وجود می آورد...

   جانی که بخشند دیگر نگیرند ،مرگ است صیدی تو در کمینی

                                            صورتگری را از من بیاموز ، شاید که خود را باز آفرینی

   بینی جهان را خود را نبینی ،تا چند جانا غافل نشینی

                                           بیرون قدم نه از دور آفاق ، تو بیش از اینی تو پیش از اینی

                                                                                                     اقبال لاهوری 

---

   ۱-برخلاف ماتسوشیتا ،  آکیو موریتا (AKIO MORITA ) بنیانگذار سونی (در 26 ژانویه سال 1921 ) از خانواده ای مقتدر و متمول زاده شد. با آنکه پدرش انتظار داشت او به عنوان فرزند بزرگ خانواده پای در راه او گذارد و تجارتخانه او را در حرفه صنایع نوشیدنی اداره کند اما «آکیو» از همان کودکی به وسایل الکتریکی و صوتی علاقه مند بــــود و می خواست بداند اشیاء چگونه کار می کنند. رویای او ساخت یک گرامافون الکتریکی بود. به همین دلیل رشته فیزیک را در دانشگاه اوساکا برگزید.

 موریتا در 25 سالگی و در سال 1946 شرکت خود را با نام «شرکت مهندسی مخابرات توکیو»(TOTSUKO ) با 500 دلار سرمایه (190.000 ین) و 20 نفر تاسیس کرد. محل فعالیت شرکت طبقه سوم یک ساختمان نیمه مخروبه ناشی از جنگ جهانی دوم و در منطقه منهدم شده ای قرار داشت که تمامی دیوارهای بتونی آن شکافهای عمیق برداشته بود... داستان شکل گیری شرکت سونی نیز بسیار جذاب است اما کارِ ماتسوشیتا، کارستانی دیگر بوده است.

۲- كیشیرو تویودا نیز برخلاف ماتسوشیتا در یک خانواده ثروتمند زاده شد. پدرش ،ساكیشی تویودا مدیرعامل و صاحب یک کارخانه بافندگی بود.كیشیرو پس از فارغ التحصیلی در رشته مهندسی مكانیك از دانشگاه توكیو ،دركارخانه پدر مشغول به كار شد اما همه توجه و همت او صرف تولید موتور خودرو شد. در سال ۱۹۳۰ كیشیرو تحقیق بر روی موتورهای گازوئیلی را آغاز كرد و سه سال بعد بخش خودرو را در قسمت كوچكی از كارخانه ریسندگی پدر راه انداخت... در سال ۱۹۳۵ اولین كارخانه خودرو تویوتا آغاز به كار كرد و سال بعد لوگوی تویودا به تویوتا تغییر یافت. یك سال بعد یعنی سال ۱۹۳۷ شركت تویوتاموتور به طور رسمی افتتاح شد. بدین ترتیب یكی ازموفق‎ترین كارخانجات ریسندگی ژاپن در بین دو جنگ جهانی با تغییر گرایش، به كارخانه خودروسازی تبدیل شد. تلاش و همت كیشیرو تویودا باعث شد كه از دل كارخانه پدر، كارخانه جدید تأسیس شود....

۳-Chemical Science and Engineering

۴- Membrane  کاربردهای بسیار متعددی دارد که یکی از آنها ساخت فیلتر جهت تصفیه آب است.

۵- در لابراتوار خودمان آقای هوجو را دیده بودم.آقای هوجو مالک و مدیرعامل یک شرکت بزرگ ساختمانی در اوساکاست.با ۵۵ سال سن و به رغم حضور در بخش خصوصی، دوره دکتری را در لابراتوار خودمان می گذراند.نه کارمند بخش دولتی است که مدرک دکتری برایش پایه و اضافه حقوق بیاورد و نه کسب و کار شرکتش را مدرک دکتری رونقی دیگر می دهد و نه ژاپن چون کشور عزیزم مدرک زده است که نبودش نقصی به حساب آید.امّا جدّیتش در خواندن و تلاشش برایم حیرت آور بود.

  

 آقای هوجو ۳۱ سال پیش فوق لیسانسش را از دانشگاه کوبه گرفته است. از دنیای کامپیوتر فقط word و کمی هم power point را بلد است.اما پیگیریهای جدّیش باعث می شود که دانشجوهای جوان لابراتوار در تنظیم گزارشها و تمام مراحل آنالیز سازه با او همراه بوده از هیچ کمکی دریغ نورزند. نکته جالبی که اساتید می گویند اینکه : آقای هوجو "واقعا" تلاش می کند و " جدّا " درس می خواند.

اما دیدار پیرمردی زنده دل با بیش از بیست سال سن بیشتر از آقای هوجو و دانشجوی دکترای علوم و مهندسی صنایع شیمیایی جدا شعف انگیز بود . 

* توضیح: این نوشتار بنا به لطف و محبت دوستان ، در مورخ ۱۰/۲/۱۳۸۸ در سایت ارزشمند و فرهنگی اطلاع رسانی حوزه کتاب :  " کتاب نیوز " منتشر شد.