یکی دیگر از پروژه های تاکِ ناکا در اُساکا

در نوشتار مورخ ۲۳/۲/۸۸ به شرح گزارش بازدید از یکی از پروژهای شرکت تاک ناکا (株式会社竹中工務店 ) پرداخته شد و در قالب متنی تحت عنوان " پنج بزرگ" ساز و کار شکل گیری شرکتهای عظیم صنعتی و ساختمانی همچون تاک ناکا  مورد بحث و بررسی قرار گرفت. ایمیل ها و نقطه نظرات دوستان پس از آن نوشتار برایم بسیار مفید بود.

پس از چندماه، در این هفته به اتفاق اساتید و دانشجویان بازدیدی داشتیم از یکی دیگر از پروژه های ساختمانی شرکت تاک ناکا در اُساکا که نکاتی چند از این بازدید به شرح ذیل برایم جالب بود.

۱- پروژه ، یک ساختمان ۱۱ طبقه بود در قسمت مرکزی شهر اُساکا (هُن ماچی) (البته یک طبقه نیز به زیرزمین اختصاص داشت). مجدداً پیش از بازدید توضیحات مهندسین شرکت در خصوص طرح و اجرا در قالب ۳ پاورپوینت در نزدیکترین سالن جلسه به محل اجرای پروژه ارائه شد. همه در سالن کنفرانس ساختمان موزه فیزیک شهر جمع شدند و توضیحات مهندسین تاک ناکا در خصوص ویژگیهای این پروژه را شنیده و سپس به سمت محل کارگاه حرکت کردند. پیش از ورود افراد، بر روی میزها پرینت پاورپوینت ها و کاغذ یادداشت آماده قرار گرفته است.

۲- با اینکه یک ساختمان ۱۱ طبقه (با مساحت زمین ۱۷*۳۴ متر) از دیدگاه ما (متاسفانه) پروژه بزرگی محسوب نمی شود، اما دقیقاً همانند پروژه قبل نهایت کیفیت در طراحی و اجرا بکار گرفته شده بود."نهایت کیفیت" واقعا اغراق نیست. نهایت کیفیت یعنی که ناگهان احساس می کنی یک ساختمان ۱۱ طبقۀ از نگاهِ ما معمولی، دارد با کیفیتی بالاتر از کیفیت سازه فولادی ما در برج میلاد اجرا می شود. دلیل این امر این است که ما هنوز باور نکرده ایم "یک ساختمان" بخشی از سرمایه و مصالح یک کشور است که باید در نهایت کیفیت اجرا شده و حافظ جان ساکنین در برابر زلزله های آتی باشد. اسکلت یک ساختمان ۱۱ طبقه چیزی نیست که آهنش را کنار خیابان بریزیم و کنار خیابان ساخت آن را انجام دهیم .(چندهزار تُن اسکلت فولادی در منطقه " جبل دراک" شیراز با این اوضاع ساخته و پرداخته شد و جمعیتی چندهزار نفری را در خود اسکان داد).^(۱)

۳ - قصد و امکان و مجال صحبت راجع به جزئیات سازه در این مجال وجود ندارد، لیکن یکی از نکاتی که مهندسین شرکت به آن اشاره داشتند این که :« ما کلّ طراحی سازه را برمبنای طراحی تاسیسات انجام داده ایم» به این مفهوم که اگر حتّی در گوشه ای از طبقه ای باید یک لوله تاسیساتی از جایی عبور کند ، سوراخ محل عبور آن را از درون تیر مجاورش طراحی کرده ایم " سپس" اجرای ساختمان را آغاز کرده ایم . (جمله ای که در حرف ساده به نظر می رسد اما در عمل ؟؟! )

این عکسها را با هم ببینیم :

۴- در سازه از سیستم "دیوار برشی فولادی" استفاده شده بود. اما مجدداً در این پروژه هم طراحان تاک ناکا یک تیپ اتصال جدید "تیر به ستون" را مورد استفاده قرار داده بودند. می گفتند این اولین باری است که این اتصال را در ژاپن مورد استفاد ه قرار داده ایم . تلاش ژاپنی ها در جهت بکارگیری اتصالات جدید تیر به ستون انصافاً تحسین برانگیز است .

" اتصال گیردار تیر با بالهای سوراخکاری شده" جایگزینی است که ژاپنی ها اخیراً در مقابل انتخاب آمریکایی ها ( RBS  یا "تیر کاهش مقطع یافته" ) انجام داده اند. ^(۲) 

ایجاد سوراخ در بال تیر جهت انتقال مفصل پلاستیک به خارج از چشمه اتصال(طرح جایگزین RBS )

۵- در این بازدید با دوست ارجمند آقای مهندس رحیمی نیا همراه بودیم . از ایشان پرسیدم « چه بخشی از اجرای سازه برایت جالب تر بود؟ » ایشان می گفت :« سطل قرارگیری جاروها در هر طبقه !». آری تمیزی کارگاه و کف طبقات حیرت آور است. به ایشان گفتم این همان سطلی است که برای من در بازدید از مدرسه ابتدایی ژاپنی جالب بود. فکر کنم «ریشه » این نظم و تمیزی را باید در آنجا جستجو کنیم.

ساده انگاری است که فکر کنیم «کیفیت» بدون پرداختن به «جزئیات» محقّق می شود و در پرداختن به جزئیات بیش از آنکه بحث دانش مطرح باشد بحث فرهنگ مطرح است . «فرهنگ سازی» چگونه انجام می شود ؟ ...^(۳)

محل قرارگیری جارو در هر طبقه کارگاه مشخص است. به پوستر بالای سطل جاروها توجه نمائید.

مهندس رحیمی نیا در حال نشان دادن "بیس پلیت "های طرح جدید که اخیرا مورد استفاده قرار می گیرند.در این نمونه بیس پلیت ها محل قرارگیری ستون بر روی صفحه ، از قبل تراشکاری می شود .

۳-  فرض کنید قرار است پروژه احداث یک فرودگاه بزرگ در حد فرودگاه فعلی امام خمینی در کشورمان شروع شود.در کدام یک از رَسته ها متخصّص کم داریم؟ سیویل،سازه،برق،تاسیسات،مخابرات؟...؟؟ قطعاً امروز در هیچ یک از رسته های پروژه ،چه در طراحی چه در اجرا، متخصص کم نداریم. اما اگر در طول اجرای پروژه بین پیمانکار و کارفرما و مشاور دعوا می شود و پروژه بجای ۴ سال ، بیست ساله می شود و بعد هم در روز افتتاح بین وزارتخانه بهره بردار و مسئولین تامین امنیت ،دعوا می شود ، این فقط و فقط بحث پرداختن به موضوع فرهنگ را می رساند .وگرنه امروز در کشورمان در هیچ رشته ای کمبود متخصص نداریم .