یکسالگی

 دیروز جشن تولد یکسالگی ارزیابی شتابزده بود . با معلّقِ معانی آغاز شد و با مروری بر آندو،استاد بدون معلّم ژاپنی، حرکت را آغاز نمود و ادامه یافت تا دیروز . مستندنگاریهایی که طی یکسال گذشته در قاب ارزیابی شتابزده منتشر شد مجالی بود برای یک هم اندیشی گرم به همراه دوستان و عزیزانی که اگر چه بُعدِ منزل و مسافت بین ما واقع شده ، امّا به یُمن اینترنت -این امکان فوق العاده دنیای مدرن- اخذ نظرات دقیق و ظریفشان به جهت غور در برخی مفاهیم برایم ممکن گردیده است. در طول این مدت ،چه نکات بسیاری که از این هم اندیشی آموختم.

ارزیابی ها، شتابزده بودند به مفهومی که آل احمد بر کنایه به عباس اقبال نوشت و شتابزده نبودند به جهت اینکه مجال بی تفاوت بودن در بازدید از پروژه ها ، انسانها ، نقاط دیدنی و ... را از من  گرفت .در طی یک سال گذشته سعی بر این بود که پس از بازدید از هر کارخانه ، پروژه ، اثر تاریخی یا فرهنگی حداقل به قدر وسعِ نیم صفحه بنویسم تا هم نظرات دوستان را با خود و دریافتهای خود همراه داشته باشم و هم اینکه به بهانه نوشتن ، مجبور به مطالعه و جمع آوری اطلاعاتِ دقیق تر باشم .هرچند که گاهی برخی نوشته ها به دلیل کمبود وقت مجال پرداخت نهایی و انتشار نیافت ، اما نفسِ نگارش، خود کلاسی آموزنده بوده و هست .  

کاهلی در مستند نگاری و مستندسازی از خُلقیات تاریخی ایرانیان است و من نمی خواهم بر اخلاق بد اجداد خود باشم هرچند که می کوشم - و با تمام توان می کوشم- که خلقیات حَسَن و خوبشان را بیاموزم و با خود داشته باشم. 

در این راه حضور گرم برخی از دوستان، انگیزه مضاعفِ نویسندگی بود و سکوت معنی دار برخی دیگر ، حسّی از سوال را برایم به همراه داشت . 

از دوستان گروه دوم ، برخی نوشتند که آیا این کار فرصت مطالعات تحصیلی ات را از تو نمی گیرد ؟ آیا از مباحث مهندسی سازه (رشته تخصصی ات ) دورت نمی کند ؟! عجیب است که برای همه چیز و همه کاری وقت داریم اما زمانی که به بحث  کتاب و خواندن و نوشتن می رسیم گرفتاریم و غرق در دریای مشکلات زندگی و ... . و عجبا ، مگر نگارش نیم صفحه ای در هفته قرار است ما را از کار یا مطالعه و تحقیق در رشته تخصصی باز کند ؟ آیا قرار است به فرمول دیکته شده دانشگاهها حرکت کنیم و در وادی متخصص یک بعدی شدن گام بزنیم ؟هرگز .

امروز مشکل کشور ما، نداشتن متخصّص نیست . سالهاست که متخصّصینِ به روز، در تمام رشته ها داریم . متخصّصینی از کشورهای مختلف دنیا .  نیاز امروز، نگاه های تخصّصی از پشت عینک جامع نگری است . متخصّصینی که در یک حوزه در قلّه و در مابقی حوزه ها در دامنه گام زنند. متخصّصینی که حضور در قلّه ، بی تفاوتیِ نگاهِ به دامنه را برایشان به ارمغان نیاورده باشد. اما این چیزی است که دانشگاه به ما نمی دهد. فضای دانشگاه ، فضای رشد تک بعدی است .فضای بی تفاوتی در برابر هر موضوعی غیر از موضوع رشتۀ تخصصی ات. 

بهترین نمونۀ این نحوه نگاه ، نگرش و نگارش را در "سفر روس" آل احمد دیده ام. کتابی که در خلال حضور جلال در کنفرانس مردم شناسی مسکو تنظیم شده، اما مباحث مطروحه در آن در خصوص بحث هایی نظیر معماری ،اقتصاد ، مشکلات کمونیسم ، فرهنگ عمومی ،تاریخ ، نفت و ... بقدری جدّی و آموزنده است که می توان گفت تابلویی است تمام عیار از سیر پختگی یک قلم بعد از دو دهه. نگاهی که منجر به تنظیم کتابی شده که امروز یک سند ارزشمند تاریخی در باب شرایط روسیۀ قبل از فروپاشی کمونیسم محسوب می شود....

و اما نکته آخر اینکه امروز، از سیاست گفتن و از سیاست نوشتن ، آفت کار اهل قلم خصوصاً نویسندگان عرصه دنیای مجازی شده است .  کار بدانجا رفته که به سختی می توان نوشتنگاه یا وبلاگ دوست و عزیزی را یافت که دغدغه های اجتماعی اش او را به کاری غیر از سخن گفتن از فراز و فرودهای عرصه سیاست وا داشته باشد. سخن گفتن از" بحثِ روز" آسان ترین کار در حوزه قلم و قلم زنی است. نگاه نویسنده اگر به واکاوی ریشه ها برخیزد ، باید از ماندن در بحث های روزمره فراتر رفته و در عرصه هایی جدی تر و مغفول مانده تر گام زند.

در ادامه این راه ، همّتِ بلندِ طایرِ بلند پرواز دوستان صاحبنظر، بدرقه راه است . تلاش بر این خواهد بود که از  نوشتن غافل نشوم و برای این مهم ، بهانه ای کافی است که وبلاگ همین بهانه است .