سفر به آمریکا -گزارش

(بخش اوّل)

سفر به آمریکا فرصتی بود تا دو فضای متفاوت را تجربه کنم . فضای حضور در کنفرانس سازه های فولادی که توسط دانشکده مهندسی عمران یکی از برترین دانشگاههای آمریکا برگزار می شد ، و همچنین امکان بازدیدهایی از برخی نقاط مهم شهرهای فیلادلفیا ، نیویورک و میناپلیس.

 در این کنفرانس چهارصد محقّق از ۳۱ کشور مختلف دنیا در شهر فیلادلفیا گرد آمدند تا ۱۸۰ مقاله را طی مدّت چهار روز به بحث و بررسی بگذارند . فیلادلفیا شهر تاریخی آمریکا محسوب می شود . شهری که تاریخ استقلال این کشور را به آن مربوط می دانند و ُپر است از ساختمانهای قدیمی با معماری و عمر حدود دویست سال. در نیویورک نیز در منطقۀ منهتن ساکن بودم که پرتراکم ترین منطقه کشور محسوب می شود و پس از شانگهای بیشترین آسمانخراشهای دنیا در این منطقه واقع شده است. حدود نصف روز نیز بازدیدی داشتم از شهر میناپلس واقع در کنار رود می سی سی پی.

در میان برخی بازدیدهایی که داشتم مطالبی را یادداشت کرده ام که طی چند نوبت بخشهایی را در وبلاگ قرار خواهم داد . در این مجال و این نوبت ، به ذکر گزارش فهرست وار و کوتاهی از برنامه های سفر پرداخته و در نوبت های دیگر برخی تحلیل ها و دیده ها و شنیده ها را خواهم نگاشت .

**********************

روز ۱۵ آگوست با پرواز ۱۵:۳۰ هواپیمایی north-west از فرودگاه ناریتای توکیو حرکت کردیم و "همان روز"  دوساعت قبل تر!! (ساعت ۱۳:۳۰) در فرودگاه دترویت هواپیما به زمین نشست. فرودگاه  دترویت فرودگاهی است نوساز و عظیم که بزرگی سالن اصلی فرودگاه باعث شده تا طراحان برای حرکت مسافران در خود سالن، مونوریل تعبیه نمایند . مونوریل در ارتفاع سه متری از سطح سالن انتظار، سراسر سالن را طی می کرد.  پس از چهار ساعت انتظار در این فرودگاه، ادامه مسیر طی یک پرواز یک و نیم ساعته از دترویت به فیلادلفیا انجام شد . با دیدن این هواپیمای دوم به یاد بحث های این روزهای داخل کشور افتادم در مورد هواپیماهای قدیمی... هواپیما بسیار قدیمی و نسبتاً کثیف بود. معلوم بود که نورت -وست در مسیرهای داخلی حتی نظافت مناسبی در درون هواپیما انجام نمی دهد. پذیرایی در طول مسیر پرواز نیز البته به همین سیاق!

۸ صبح روز ۱۶ آگوست همه شرکت کنندگان پس از دریافت برنامه و کتاب هزار صفحه ای کنفرانس ،هتل محل اقامت را با اتوبوس به سمت دانشگاه لیهای ترک کردند. دانشگاه لیهای(Lehigh University) در ۶۰ کیلومتری شمال شهر فیلادلفیا قرار دارد . دانشگاهي است كه در دانش مهندسي سازه ، محل تولد «طراحي پلاستيك» محسوب مي شود و در چند دهه اخیر به دلیل حضور محققین بزرگی همچون BEEDLE  صدرنشین دانش مهندسی سازه بوده است. در هوایی پر از طراوت صبحگاهی این مسیر سرسبز را طی حدود یک ساعت طی کردیم.    

اولین برنامه کنفرانس ، بازدید از مراکز تحقیقاتی دانشگاه لیهای بود . به سه گروه تقسیم شدیم و راهنمای هر گروه یک دانشجوی دکترای سازه از همان مرکز تحقیقاتی دانشکده عمران بود. هر گروه طی سه مرحله از آزمایشگاهها بازدید می کرد و در یکی از مراحل  پرزنته ای هم توسط رئیس مرکز مطالعات سازه برای گروه ها ارائه می شد.

امکانات موجود در مرکز تحقیقات سازه تعجّب همه را برانگیخته بود. در این مرکز آزمایش بر سازه های فولادی با مقیاس و ابعاد بزرگ انجام می شود . ساختمان چند طبقه فولادي و همچنين پل هاي فولادي با مقياس يك به يك در حال بارگزاري و تست بود .

پس از ناهار مراسم افتتاحیه کنفرانس با سخنرانی های کلیدی (Keynote) آغاز شد و پس از آن هفت سخنرانی مربوط به افتتاحیه روز اول پیش بینی شده بود که هفتمین ارائه ، مقاله ای بود که اینجانب و آقایان مهندس بهمن حقیقی و مهندس فرامرز رحیمی نیا در خصوص برج میلاد تهران تنظیم و ارائه کرده بودیم . جناب مهندس بهمن حقیقی دوست بزرگواری هستند که فارغ از جایگاه رفیع علمی و تخصصّیشان سالهاست که برای من نمونه رفیعی از اخلاق انسانی محسوب می شوند. طراح سازه برج میلاد،چهارمین برج مرتفع دنیا ،عنوانی است که در برابر شخصیت اخلاقی ایشان چندان بزرگ نیست. 

به رغم تمام آمادگیها بالاخره استرس و فشار در دقایق اول ارائه با من همراه بود! حرف زدن در برابر جماعتی که هر یک در قلّه مهندسی سازه قرار دارند و طی سالها آشنایی با این مباحث ، به سرعت سِره را از ناسره تشخیص می دهند درهر حال سخت است. بحث مراحل ساخت و نصب سازه های فولادی برج میلاد اما چنان پرچالش و جذّاب است که پس از دو سه دقیقه اول توجّه و دقّت را در نگاه و نظر این اصحاب صاحبنظر می شد دید. روشهای ساخت اتصالات لوله ای نمای سازه(گره های سبد) ،کنترل کیفیت جوشکاری ها،روشهای جلوگیری از تردشدگیهای ناشی از جوش، دستورالعملهای کنترل کیفیت در اتصالات پیچ و مهره ای و روشهای نصب سازه در ارتفاع، از بخش هایی بود که مورد استقبال شرکت کنندگان قرار گرفت.^(۱) بحث درباره تهران و کارکردهای این برج برای کلان شهر نیز از مواردی بود که در بخش مباحث غیر سازه ای اشاره کوتاهی به آن داشتم.

روز ۱۷ و ۱۸ آگوست ادامه مباحث کنفرانس در هتل Loews فیلادلفیا انجام شد. این هتل در خیابان Market street واقع است. خیابانی که تقریباً مهمترین خیابان تاریخ آمریکا محسوب می شود. به عینه دیده می شود که کوتاه بودن عمر تاریخ در این کشور باعث شده که به بحث شواهد مرتبط با تاریخ شکل گیری و استقلال آمریکا اهمیت زیادی داده شود. مارکت استریت خیابانی است پر از بناهایی مرتبط با این امر . زنگ آزادی و تالار استقلال در این خیابان قرار دارد. ساختمان تالار این شهر مرتفع ترین بنای "مصالح بنایی" دنیا محسوب می شود که مجسمه برنز تمام قد William Penn (بنیانگذار ایالت پنسیلوانیا در سال ۱۶۸۲میلادی) برفراز آن قرار گرفته است .

در شنیدن سخنرانی های متعدد محققین نقاط مختلف دنیا ، بیشترین احساسی که به انسان دست می دهد حس تحسین است از این همه تجلی های هوش بشری . همان طور که از اسم کنفرانس مشخص است ، تقریبا تمام مقالات در زمینه بررسی "رفتار" سازه های فولادی در زمان زلزله است . اینکه بشر می تواند با محاسبات ریاضی، نه تنها به ساخت سازه های مرتفع و عظیم پرداخته بلکه "رفتار" ساخته های دست خودش را در زمان بروز زلزله تخمین بزند ،جدا تحسین برانگیز است .

روز ۱۹ آگوست سخنرانی ها ادامه یافت و بعداز ظهر بازدیدی انجام شد از Comcast Tower  بلندترین و جدیدترین برج فیلادلفیا. در قسمت فوقانی این برج یک مخزن آب  ۱۳۰۰۰ متر مکعبی تعبیه شده. این مخزن آب حکم دمپر (میراگر) را دارد برای این برج در زمان بروز بادهای شدید . هر وقت باد شدیدی وزید و ساختمان دچار ارتعاش شد همزمان با کچ شدن ساختمان به یک سمت ، آب در مخزن به یک سو جمع شده و وزن ساختمان را در آن سمت افزایش می دهد . این امر باعث سریعتر میرا شدن نواسات ساختمان می شود. 

۸ صبح روز ۲۰ آگوست به منظور بازدید از کارگاه " برجهای تجارت جهانی" به سمت نیویورک حرکت کردیم . کارگاهی که در آن چندصد تن از مهندسین مشغول طراحی و اجرای برجهای جایگزین برجهای فروریخته در حادثه یازدهم سپتامبر هستند. حدود دو ساعت راه در مسیری سرسبز و نهایتاً توقّف در انتهایی ترین قسمت منهتن در نزدیک دریا . جایی که الان "نقطه صفر" می نامندش (Ground Zero) و همه تورهای سیاحتی در شهر نیویورک بازدید خود را از این نقطه و با ادای احترام به جان باختگان یازده سپتامبر شروع می کنند . بازدیدی بسیار مفید در کارگاهی بزرگ که به شدّت مسائل امنیتی در آن رعایت می شد. به تعبیر مهندسی که طرح جدید برجها را پرزنته می کرد "اینجا کارگاهی است که قدرتهای زیادی در پشت آن قرار گرفته است". لذا از بسیاری از مسائل و سوالات متخصصین با عنوان "محرمانه است" و امکان پاسخ گویی نیست ، پاسخ داده می شد. به جای دو برجی که در حادثه یازده سپتامبر فرو ریخت ، چهار برج طراحی شده و عملیات اجرایی ساخت در دست انجام است . با توجه به اینکه عزم بر افتتاح مجموعه در سال ۲۰۱۲ است ، کار قدری از برنامه عقب است . اما تلاشها جهت تکمیل این طرح عظیم در دست انجام است .

پس از اتمام کنفرانس ، چند روز بازدید از بخشهای مختلف شهر نیویورک فرصتی بود برای آشنایی با تاریخ معاصر . شهر نیویورک با برجهای متراکم و غبار گرفته ولی با خیابانهای پرجنب و جوشش حکایت تاریخ پرحادثه چند دهۀ اخیر دنیا را روایت می کند و در این میان منهتن منطقه ای است که مرکز ثقل توسعه پنج ، شش دهۀ اخیر آمریکا بوده است . هر سانتیمتر آن مرتبط است با نامی که برایت آشناست ... خیابانهای برادوی ، وال استریت ، میدان تایمز ، ساختمان روزنامه نیویورک تایمز ، ساختمان ایمپریال استیت، ساختمان سازمان ملل متحد، مجموعه برجهای راکفلر و ... 

پرواز برگشت ، با حرکت در جهت حرکت کره زمین ، حدود یازده ساعت و نیم از میناپلیس تا توکیو و از دالان هوایی ای گذشت که از شمال کانادا عبور کرده و پس از عبور از نزدیکی قطب شمال ، از غربی ترین نقطۀ غرب ، به شرقی ترین نقطۀ شرق می رسد....

************************  

این گزارشی فهرست وار از کنفرانس و سفر . اما طی روزهای حضور در کنفرانس و همچنین چند روزی که  پس از آن در نیویورک گذشت از برخی نقاط دیدنی بازدید داشتم . موزۀ هنر شهر فیلادلفیا ، زنگ آزادی و تالار این شهر نقاطی هستند که مطالبی در خصوصشان تهیه کرده ام. همچنین "موزه هنرمدرن" شهر نیویورک ( Museum of Modern Art ) به عنوان پربازدیدترین موزه دنیا نیز وقتی در حدود هشت ساعت از سفر را به خود اختصاص داد . بازدید از مجسمه آزادی ، ساختمان سازمان ملل متحد و نمایشگاه مجاور سالن اصلی سازمان ملل نیز از بازدیدهای آموزنده ای بودند که نمی توان در مورد آنها چند خطی ننگاشت. همچنین مواردی را نیز به عنوان شاخصهایی در تفاوت توسعه فیمابین دوکشور ژاپن و آمریکا یادداشت برداری کرده ام که نیازمند پردازش و کار دقیق تر و عمیق تر است.  

در این میان امّا فرصت هم صحبتی با مردم کشورهای مختلف را نیز باید جزو بخشهای مهمی از دیده ها و شنیده ها انگاشت . حرف هایی که نباید به دنبالشان در موزه ها بود بلکه مربوط به تاریخ امروز است و باید از زبان "مردمِ امروز"  شنید....^(۲)

۱-این اوّلین مقاله در خصوص برج میلاد تهران در یک کنفرانس بین المللی بود.این امر نشانی است از عدم اهتمام ما به معرفی پروژه ها و توانمدیهای فنی داخل کشورمان، چرا که وقتی از برج میلاد پس از سالها تنها یک مقاله بین المللی تنظیم می شود ،چه بسیار سدها و نیروگاهها که خاموش و بی صدا احداث می شوند. ارائه مقاله در خصوص این سازه مهم کشورم در برابر اصحاب فن را توفیقی الهی می دانم. جالب است که پروفسور مازولانی رئیس کنفرانس ، که يک پروفسور ايتالیایی است به صراحت دو سه نوبت از کیفيت پائين سازه های فولادي در "تهران" در جمع صحبت کرده و کلمه اتصال "خورجینی" را به فارسي! ادا می کرد. می گفت: همین "خورجینی" باعث خیلی از مرگ های "بم" بود.

۲- یکی از دوستان می گفت : فضای موجود در حال و هوای نوشته هایت به دلیل دوری از فضای کشور است. گفتم چرا؟ می گفت مثلا نوشتارت در مورد اقبال لاهوری یا  مناجات شعبانیه. گفتم : از لحظه لحظه خبرها آگاهم و در تمام مدت این سفر نیز حتی ، اخبار را می دیدم و می خواندم. اما مگر باید زندگی را محصور در اخبار کنم؟ من لحظه ای متوقف و از نوشتن غافل نخواهم ماند اما نه از آنچه که همه درباره اش می نویسند. بلکه از آنچه هایی که کمتر درباره اش می نویسند و می گویند.راکد نباید ماند. 

عکسها :

استفاده از مونوریل در سالن اصلی فرودگاه دترویت جهت جابجایی مسافران در سالن

 پروفسور Federico Mazzolani رئیس کنفرانس STESSA از سال 1994 تا کنون

مرکز شهر فیلادلفیا و مجسمه برنزی ویلیام پِن بنیانگذار ایالت پنسیلوانیا بر فراز ساختمان تالار شهر

بازدید از سازمان ملل متحد (سالن مجمع عمومی )

               ورودی سازمان ملل                  منطقه منهتن و آسمانخراشهایش                        مجسمه آزادی

کارگاه احداث برجهای جایگرین حادثه یازده سپتامبر

ورودی موزه هنر شهر فیلادلفیا

خیابان بِرادوِی - مَنهتن  

خیابان وال استریت

خیابان وال استریت

...از این تراکم مبهم من به فغانم... به فریادم ... در این شلوغی پر ازدحام "من" در کجایم؟!