« حال وقتي كه در نظر است كه تمدن را به كشوري بياوريم، قسمت دشوار را بايد در آغاز انجام داد و قسمت سهل را بايد براي بعد گذاشت... اگر ترتيب واژگون در پيش گرفته شود و قسمت سهل پيش از قسمت دشوار پذيرفته شود، قسمت سهل اغلب نه فقط بي‌فايده، بلكه زيان‌آور خواهد بود».(13) چنانكه مي‌بينيم رويكرد ژاپني‌ها به تمدن جديد،‌ از اساس با رويكرد نخبگان ايراني و در صدر آنها اميركبير تفاوت داشت . ترديدي نيست كه ميان جوامع سنتي ژاپن و ايران تفاوت‌هاي مهمي وجود داشت و چگونگي نيل ژاپن به مدنيت غربي خود موضوع تحقيق و پژوهش‌هاي جدي است.... »

پاراگراف فوق بخشی از مقاله ای است به قلم جلال توکلیان که به مناسبت سالمرگ امیرکبیر تحریر و منتشر شده بود و به یمن لطف و محبت دوست و استاد ارجمند جناب دکتر مهدی زارع به دستم رسید . هرچند با تاخیر ولی خواندن آن را به دوستان عزیز پیشنهاد می کنم . با اینکه به نظرم قدری در حق امیر بی انصافی کرده ولی تعریضی که در خصوص همزمانی دوره امیر با دوره ولیعهدی و امپراطوری میجی در ژاپن داشته و بحث تفاوت دیدگاههای امثال میجی و امیرکبیر برام بسیار جالب بود .
(اگر فونت نوشتار ریز هست می تونید از بالای صفحه سمت چپ ، با کلیک بر حرف "م" ، فونت متوسط یا درشت رو برای مطالعه انتخاب کنید) : « لینک »