گزارش

به جهت شرکت در سمینار تحلیل و بررسی زلزله و سونامی ۱۱ مارس توهوکو و بنا به هماهنگی و دعوت دوست بزرگوار و فعال ، جناب مهندس نیکوفر سفر اخیر به ایران انجام شد که به جهت مستندسازی پاره ای از آنچه که گذشت بی مناسبت نیست که موارد ذیل ذکر شود :

۱- در مجموع در این هفت روز امکان همصحبتی و هم اندیشی با مهندسین و متخصصین کشورمان در خصوص زلزله اخیر ژاپن درقالب برگزاری سه سمینار یا کارگاه آموزشی فراهم شد . سمینار اول در سازمان نظام مهندسی استان فارس(۱۷خرداد) ، سمینار دوم در پارک علم و فن آوری دانشگاه تهران (۱۹ خرداد) و سمینار آخر در سازمان مدیریت بحران شهرداری تهران (۲۱خرداد). 

۲- گزارش تنظیمی اینجانب تحت عنوان « بررسی آسیب های وارد به زیرساختهای شهری با نگاه ویژه به رفتار سازه های فولادی در منطقه توهوکو » بود که در سمینارها و کارگاههای آموزشی مذکور مورد بحث و بررسی قرار گرفت .

۳- در برنامه برگزار شده در پارک علم و فن آوری دانشگاه تهران ، از سفیر ژاپن در تهران جناب آقای کومانو برای سخنرانی افتتاحیه دعوت شده بود . ویژگی جالب توجه آقای سفیر در این است که فارسی را به شکل روان و سلیس صحبت می کنند و این امری بسیار ستوده و برازنده است . زمانی که سفیری می تواند نه تنها به زبان انگلیسی بلکه به زبان جاری در کشوری تکلم کند، نشان دهنده اشراف دستگاه دیپلماسی به مسائل کشوری است که سفیر در آن حضور می یابد. در نشست مطبوعاتی که آقای کومانو پس از سخنرانی افتتاحیه در آن شرکت نمود ، با خبرنگاران ایرانی به زبان فارسی گفتگو کرده و به سوال های نمایندگان مطبوعات و رسانه های کشورمان بدون نیاز به مترجم پاسخ گفت . 

۴- تحلیلی که آقای سفیر در سخنرانی خود در باب وضعیت کنونی کشور ژاپن ارائه داد خود نشانی بود از نگاه جامع یک دیپلمات ژاپنی به وضعیت کشورش در شرایط بحرانی بعد از زلزله و سونامی . او مشکل کشور را در ۳ بخش تقسیم بندی نمود . اول مشکل بوجود آمده برای صنایع به دلیل کمبود برق(صنعت و اقتصاد ژاپن بعد از زلزله). دوم مشکلات ادامه دار نیروگاه فوکوشیما دای ایچی (بحث گسترش آلودگی هسته ای )، و سوم هزینه بالای بازسازی مناطق ویران شده (حدود ۳۰۰میلیارد دلار) . در هر یک از سه بخش ایشان تحلیل های خود را برای شرکت کنندگان ارائه نمود . این نگاه جامع و تحسین برانگیز ، نمونه ای است از برخورد اصولی مدیریت با اداره یک کشور .

۵- تحلیل های پروفسور تاکادا در باب بازدیدها و مطالعاتش از مناطق زلزله زده نیز نشانگر گستره آسیب هایی هست که این زلزله و سونامی باعث گردیده اند . تحلیل آسیب ها در شبکه های برق ، آب و فاضلاب ، راهها ، پل ها و ... . ایشان وقت مبسوطی را در طی این مدت در منطقه صرف نموده و با نگاه یک زلزله شناس به ارائه تحلیل هایش از جزئیات فنی آسیب ها پرداخت . ایشان همچنین به تحلیل رکوردهای ثبت شده از سونامی در نقاط مختلف کشور پرداخت .   

۶- مهمترین نکته در صحبت های پروفسور اینکه ایشان می گفت بعد از این زلزله رویکرد ژاپن نسبت به بحث مدیریت بحران عوض شده و ما متوجه شدیم که باید سناریوهای مدیریت بحران را عوض کنیم . توضیح اینکه ما در خصوص زلزله ۲ بحث داریم : اول - بحث مدیریت ریسک یا Risk Management دوم- بحث مدیریت بحران یا Crisis Management . در بحث دوم همیشه سناریو ها بر مبنای این فرض بنا نهاده شده بود که چون ما در ژاپن سازه ها را قوی می سازیم لذا «سناریوهای مدیریت بحران» باید بر مبنای «شرایط  ۱۰ تا ۱۵ درصد آسیب در زیرساخت ها» تنظیم شود در حالی که این زلزله نشان داد که باید برای سناریوهای ۱۰۰ درصد آسیب هم آماده بود و این نشان می دهد که ما بیشتر بر بحث «پیشگیری» متمرکز بوده ایم ولی باید از الان به بعد استراتژی را عوض کرده و در بحث «مدیریت بحران » کار جدی تری را شروع کنیم .

۷- برنامه ای که در سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران برگزار شد به همت آقای مهندس بیادی و سردار رجب زاده ریاست سازمان و همکاران ایشان بود . جلساتی در حاشیه این سمینار برگزار شد که نشانگر دغدغه های سازمان مدیریت بحران شهر تهران در باب موضوع زلزله تهران بود .   

۸- در مجموع، این سه نشست تلاشی بود برای انتقال بخشی از تجارب کشور ژاپن در مواجهه با بحرانی عظیم . لینک بخشی از صحبت ها به شرح ذیل است :

 - صحبت های آقای کومانو در ایسنا : «لینک»  ، «لینک گزارش تصویری»

 - صحبت های آقای پروفسور تاکادا، دکتر حسنی و اینجانب در دنیای اقتصاد : «لینک»  ، «لینک»

*******************************

 آنچه که رفت تلاشی بود از مجموعه ارزشمندی از دوستان که به آینده و موضوع مدیریت بحران در آینده می اندیشند و توفیقی برای همراهی و همصحبتی برای من فراهم آمد که خداوند را باید شاکر بود . هرچند که بر این باورم که موضوع مدیریت بحران و نگاه به برنامه ریزی برای بحران اصلا آنگونه که باید جدی انگاشته نشده و تا حصول این مهم ، راه زیادی باقی است . اینکه نگاه ما به موضوع زلزله و مدیریت بحران چقدر جدی است بسته به عمل ما دارد و نه حرفها و صحبت ها . کسی که قبول دارد خطر را در نزدیکی خود ، دست بکار می شود و کسی که راجع به خطر «صحبت» می کند خود نشانه ای است از اینکه خطر را در نزدیکی باور ندارد . هر یک از ما چقدر وسایل منزل و کمدها را در برابر حرکات یک زلزله کوچک ، ثابت کرده ایم ؟!